Salih Zeki Çakır’ın moderatörlüğünde düzenlenen panele sektör paydaşları yoğun ilgi gösterdi.
Panelde; gemilerde personel arasında üzücü ve elim hadise yaşanmaması ve gemi personelinin psikolojik ve moral olarak sağlığına ilişkin alınacak tedbirler konuşuldu.
Panelin açılış konuşmasını İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır yaptı. Salih Zeki Çakır, yaptığı konuşmada: “Bora Ekşi kardeşimizin uğradığı saldırıya binaen ilgili komite ve Denizcilik Federasyonunun yaptığı çalışma ile özellikle gemi adamlarının seçimi, belgelendirmesi ve eğitiminde oluşan aksaklıkları masaya yatırılıp farkındalık oluşturulması ve personel müdürlerimizin yeniden bilgilerinin güncellenmesi ve süreçlerde yaşanan aksaklıkların masaya yatırılması temasıyla böyle bir çalışma yapıldı. “ ifadelerini kullandı.
Salih Zeki Çakır’ın ardından Türkiye Denizcilik Federasyonu Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Dereli söz aldı.
Erkan Dereli’nin konuşması şu şekilde: “Dünyada ve Türkiye’de alkol ve madde bağımlığı tüketimi giderek artmış ve kullanım yaşı da giderek düşmüştür. Ne yazık ki AB, 2019 yılında Uyuşturucu ve Bağımlılığı İzleme Merkezi 2017 raporunu hazırladı. Ülkemizde maalesef 8 milyon adet MDMA adı ile anılan sentetik uyuşturucu yakalanmış. Tonlarca uyuşturucu madde ele geçirilmiş. Ele geçirilen uyuşturucu miktarı 28 AB ülkesinden fazla. Türkiye’de en çok 15 ile 34 yaş arasındaki erkekler uyuşturucu kullanıyor. Bu maddelere kolaylıkla ulaşılabiliyor. Sadece 1 TL ile bu maddeler alınabiliyor. Kullanım yaşı 9-10 yaşlara kadar düşmüş bulunmaktadır. Ceza İnfaz Kurumuna giren 216 bin hükümlünün 7 binin uyuşturucu madde veya kullanımından girmiş. 16 bin ise satma suçundan dolayı hüküm giymiş. Ülkemizde madde bağımlılığı ve alkol ile ilgili toplam olay sayısı ve olaylarda şüpheli olarak ele geçirilen insan sayısında yüzde 50lere varan artış söz konusu. Bu olaylara karışan kişi sayısı 2018 yılında 216 bin.
"32 GÜNLÜK EĞİTİM İLE GEMİLERDE ÇALIŞILABİLİYOR"
Toplumumuzda gemiadamları eğitimi ile ilgili olarak yağcı, gemici yetiştirilmesi ne yazık ki örgün bir eğitimle yerleştirilemedi. Önceki yıllarda devlet teşekkülleri vardı. Oralar adeta bir okuldu. Orada yetişen mürettebatlar armatör gemilerinde ve yabancı gemilere gittiler. 32 günlük eğitimle yağcı – gemici raporu alarak sağlık raporu ile birlikte gemilerde çalışılabiliyor. Bu konuyu irdelememiz gerekiyor. Kaliteli deniz insanlarını yetiştirip ihraç etmek amacımız olmalıdır.
Panelde konuşmacı olarak Dr. Psikiyatr Tulga Tolun Şatır, Prof. Dr. Özcan Arslan ve Kaptan Barış Ziya Kaya söz aldı.
İlk konuşmacı Dr. Psikiyatr Tulga Tolun Şatır, “Gemiadalarının İşe Alım Süreçlerinde Psikiyatrik Değerlendirmeler ve Takip eden Değerlendirmeler ile Karşılaşılan Sorunlar” başlığı ile bir konuşma yaptı.
Dr. Psikiyatr Tulga Tolun Şatır’ın konuşmasından öne çıkan başlıklar şu şekilde:
Gemi adamlarının sağlık raporu konusunda en temel sorun yönetmeliğin içeriği ile alakalı. Sosyal yapı ile ilgili sorunlar yaşıyoruz. Psikiyatriye bakış, toplumun ve denizci adayının psikiyatriye bakışı ile ilgili zaman zaman sorunlar yaşıyoruz. Ekonomik ve yanlış rekabet ortamı bizi ilgilendiren hale geliyor. İnsan kaynakları bölümünün personel bulma sıkıntısı var. Denizdeki herhangi bir olayın idari mi, psikiyatri ile ilgili mi olduğunu ayırt etme ile ilgili sorunlar yaşanıyor.
"LİSEYE BAŞLAYACAK ÖĞRENCİ İLE 30 YILLIK KAPTANIN GÖREVE BAŞLAMASI İÇİN AYNI YÖNETMELİK UYGULANIYOR"
Gemi adamları yönetmeliği karmaşık, flu alanları olan ve bahsedilen tanımlar açısından bize göre yeterli olmayan bir yönetmelik. 2001 yılındaki yönetmeliği daha rahat kullanılıyorduk. Bu konudaki en iyi yönetmelikler Ordunun ve THY pilotlarının kullandığı yönetmelikler. Bu yönetmeliklerden feyz alınabilir. 14 yaşındaki öğrencinin denizcilik lisesine başlaması ile 30 yıllık kaptanın göreve başlaması için aynı yönetmeliği kullanıyoruz, aynı rahatsızlıkların olup olmadığına bakıyoruz. Karşılaşılan en önemli sorun anti sosyal kişilik bozukluğuna sahip kişinin neden olduğu sorunlar olarak görünüyor.
Panele başka bir programda olduğu için bulunamayan İMEAK Deniz Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Tamer Kıran, uzaktan bağlantı ile görüntülü olarak katılım sağladı. Tamer Kıran, yaptığı bağlantıda şu ifadeleri kullandı:
Menfur olay nedeniyle acımız tarifsiz. Bizim mesleğimiz çalışma şartları itibariyle son derece farklı ve zorlu. Hem işiniz hem de eviniz aynı bina içerisinde. Evden, aileden, sevdiklerinden ve ülkenden ayrı… Son derece zor şartlar. Her gün üzerine gelen yeni regülasyonlar sebebiyle daha da zorlaşan bir çalışma ortamı…. Brezilya’dan Çin’e gidiyorsun 40 gün, limana varır varmaz çevre, Port State kontrol ve birçok kontrol. Hakikaten mesleğimizin ne kadar zorluklarla yapıldığının en çarpıcı örnekleri bunlar. Mesleği icra ederken çalışanların içinde bulunduğu psikolojik durum gayet anlaşılır.
"GEMİYE GÖNDERİLİRKEN SAĞLIKLI İZLENİM VEREN PERSONEL, İKİ AY SONRA FARKLI TAVIRLAR GÖSTEREBİLİYOR"
Menfur olaydan almamız gereken ders; bundan sonra bu tip olayların olmaması için ne tür tedbirler alabiliriz. Yapılan çalışmanın neticeye götürecek sonuçlar üretmesini diliyorum. Gemiye gönderirken makul ve sağlıklı izlenim verirken iki ay sonra bile çok farklı tavırlar sergilenebiliyor. Ümit ederim; bugün yapılan çalışma bizleri sonuca götürecek çalışma olur. Bizler hem Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı ile çalışma yaparız. Kural ise kural, yönetmelik değişikliği ise yönetmelik değişikliği. Her türlü çalışmayı yaparız. Merhum Bora Ekşi’ye Allah’tan rahmet diliyorum. Umarım bundan sonra bu tip olaylar yaşamayız.
Prof. Dr. Özcan Arslan, “Gemi adamlarının İşe Alımı, Değerlendirilmesi ve Eğitimi” konulu bir sunum yaptı. Prof. Dr. Özcan Arslan yaptığı sunumda: “Gemi kazalarının büyük bir çoğunluğu insan kaynaklı. Bizim yaptığımız çalışmaya göre yüzde 88’i insan kaynaklı olarak görünüyor.
Gemi adamı kaynaklarımız Gemi adamı Kursları, liseler, meslek yüksek okulları, fakülteler ve Deniz Kuvvetleri kaynaklı personel. Niteliğin artırılması için bu kaynaklara kadar inilmesi gerekiyor.
Denizcilik şirketlerinin en büyük handikabı sürekli 4-5 aylık personel bulması. Bu durum seçip değerlendirme için zamanın kısa olmasına neden oluyor.” şeklinde konuştu.
Panelde son olarak Kaptan Barış Ziya Kaya “Denizcilik Şirketlerindeki Gemi adamlarının İşe Alım Süreçleri” konulu bir konuşma yaptı. Barış Ziya Kaya, konuşmasında: “Endüstri olarak 4. dönemi yaşıyoruz. Denizde insan faktörü her zaman önemli unsur olmaya devam edecektir.
BIMCO, 2025 yılında 147,500 zabite ihtiyaç duyacak şeklinde araştırma sonucu yayınladı. Personel geldiğinde İnsan Kaynakları Departmanı ile temas kuruyor. Kurumsal şirketlerde en güçlü departmanlar Finans ve İnsan Kaynakları departmanıdır. Denizcilikte durum bu şekilde değil. Personel departmanlarına şirketlerde gereken değerin verilmesi gerekiyor. Personel Müdürü; işveren ile işçi arasında köprüdür. İnsan Kaynakları süreçlerinin denizciliğe uyarlanması zor ancak personel müdürlerinin önce kendini geliştirmesi gerekiyor.
Her şirket; kurum kültürüne göre, işlettikleri gemilere göre strateji geliştiriyor. Mülakat sırasında davranışsal olarak personelin süzülmesi, test edilmesi gerekir. Seçme ve yerleştirme süreçlerinde mülakatlar çok önemlidir. Seçme ve yerleştirme süreçlerinde psikometrik testler ve kişilik envanteri de son derece önemli. Şirketler, gemiye gönderecekleri personelleri gemiye katılım öncesi tam teşekküllü bir hastanede sağlık taraması yaptırmalılar. Türk denizcilerine özel psikolojik destek birimi kurulabilir ve bu birime ulaşabilecek psikolojik danışma hattı hayata geçirilebilir. Ayrıca denizcilik firmalarına kendi bünyesi içerisinde temel eğitimleri almış bir kişi tayin edilerek bir psikolojik destek danışma hattı kurulabilir.
İstanbul Medipol Üniversitesi'nden Yüşa Başoğlu 'Uzun Dönem Denizcilerde Dengenin Etkilenimleri' başlıklı sunumda denizcilerin denge kaynaklı sağlık sorunları ve çözümüne ilişkin açıklamalar yaptı.
Panelin sonunda İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Salih Zeki Çakır, konuşmacılara günün anısına plaket takdim etti.
DENİZ HABER AJANSI
