Lüks turizme yönelik artan talep, artan süper yat inşaatı, çevre dostu olumlu girişimlerin ve yat kiralama talebinin artması gibi faktörler nedeniyle son birkaç yılda yat pazarı oldukça hızlı bir büyüme trendine girdi.
Özelleştirme ve kişiselleştirme, çevre dostu ve sürdürülebilir ürünlere yoğun odaklanma, nesnelerin interneti, teknolojik gelişmeler, yatların daha sessiz çalışması gibi çeşitli son trendler nedeniyle yatların popülaritesi artmaya devam ediyor.
Tahminlere göre Süper/Mega yat segmentinde, diğer türlere göre daha yüksek bir pazar büyümesi bekleniyor, bunun sebebinin ise bu yatların son kullanıcılar arasındaki yüksek popülaritesi olarak göstermesi bekleniyor.
En az 78 fit veya 24 metre uzunluğunda bir yat, süper yat olarak kabul edilir. Süper yatlarda mürettebat kabinlerine ek olarak sofistike sosyal yaşam ve 12 misafire kadar lüks konaklama alanları vardır. Süper yatlar zarif eğlence ve yemek alanları sunarken, çoğunda jakuziler, su hattında yüzme platformları ve jetski, kano gibi çok çeşitli su oyuncakları bulunuyor.
Mega yatlar için başlangıç boyunun yaklaşık 200 fit veya 60 metre olduğuna düşünülse de, mega yatların kesin tanımları büyük farklılıklar gösterir. Mega yatların bazen 12’den fazla (36 ya kadar) misafir ağırlamalarına izin veren özel lisansları vardır (ticari yatlar). Süper yatlar ve mega yatlar için genel imkanlar hemen hemen aynıdır ancak mega yatlar oldukça büyüktür. Mega yatlarda, spor salonları, kaplıcalar, helikopter pistleri, özel mülk sahiplerine ait güverte ve hatta sinemalar, spor kulüpleri, yüksek hızlı gezi tekneleri bulunmaktadır. Bununla birlikte, “Megayat” teriminin evrensel olarak kabul edilen bir terim olmadığını ve dünya çapında ortak bir geçerlilik kazanmasına rağmen, kesin anlamının hala müzakere edildiğini bilmek önemlidir.
Dünya’nın en uzun yatı ünvanını şu an için 180 m tam boyu ile AZZAM (2013,Almanya) elinde tutmaktadır. Fakat her geçen gün tersaneler daha büyük ve daha iyi yatlar sunmak için tasarım sınırlarını zorluyor.
Küresel yat pazarına bakış
Küresel yat pazarının, 2022 ve 2027 arasındaki dönemde önemli bir oranda büyümesi bekleniyor. Boat International’ın 2022 küresel sipariş kitabına göre (Boat International’s 2022 Global Order Book) 2022 yılında 1000’den fazla yat yapıdı veya sipariş edildi. Bu rakam 2021 yılından %24,7 daha fazla ve hatta tüm zamanların zirvesi olan 2009’dan bile daha yüksek.
2026 yılına inşa edilip denize indirilecek süper yatların uzunluklarının toplamının 40 kilometreden fazla olması bekleniyor. Ayrıca 2024’ ten önce teslim tarihi verebilen bir tersane bulmak da yat sahipleri için çok zorlaşmış durumda. Hemen hemen tüm süper yat boyutlarında talep artmış durumda, ancak özellikle 45m. altı yatlardaki talep artışı belirgin durumda.
Küresel yat pazarı büyüklüğünün 2030 yılına kadar 13,56 milyar ABD dolarına ulaşması bekleniyor. 2022’den 2030’a kadar %5,4’lük bir YBBO ile büyümesi bekleniyor. Pazarın; dünya çapında artan kıyı ve deniz turizmi faaliyetleri, yükselen yaşam standardı ve küresel olarak büyüyen kurumsal turizm faaliyetlerinin pazarı daha da ileriye götürmesi bekleniyor.
Lüks Yat Pazarı’nın hangi bölgelerde hakim olması bekleniyor:
● Kuzey Amerika (Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika)
● Avrupa (Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya, Rusya ve Türkiye)
● Asya-Pasifik (Çin, Japonya, Kore, Hindistan, Avustralya, Endonezya, Tayland, Filipinler, Malezya ve Vietnam)
● Güney Amerika (Brezilya, Arjantin, Kolombiya)
● Orta Doğu ve Afrika (Suudi Arabistan, BAE, Mısır, Nijerya ve Güney Afrika)
Türkiye yat pazarına genel bir bakış
Türkiye 2022 yılında süper yat inşası bakımından dünya listesinde %15 lik bir artış ile geçen sene olduğu gibi İtalya’nın ardından 2. Sırada yer alıyor.
Geleneksel yat ve tekne yapım becerileri, modern teknikler ve eğitim ile birleşerek, Türk tekne ve yat yapım endüstrisinin 1990’ların başından bu yana uluslararası alanda bilinen bir kaynak haline gelmesini sağlamıştır. Ülkemizde tekne ve yat yapım firmaları dünyadaki teknolojik gelişmeleri yakından takip etmektedir. Türkiye’de bulunan tersanelerde inşa edilen yat ve tekneler neredeyse tüm dünya ülkelerine ihraç edilmiştir. Türkiye Tekne, Yat ve Mega Yat yapımında büyük ilerleme göstermiştir. Türkiye, özellikle tekne ve yat yapım sektöründe diğer ülkelere kıyasla sunduğu hizmet kalitesi ve fiyat avantajlarıyla da öne çıktı.
Türk Tekne ve Yat Endüstrisi, tasarım ofisleri, mühendisleri ve kıdemli ustaları bu tekneleri gururla inşa etmektedir. Her yat, uluslararası kuralların gerektirdiği standart özelliklerin üzerine çeşitli seçenekler ve alternatifler kullanılarak satın aldığı kişiye göre özelleştirilmektedir.
Mega Yatlar konusunda Türkiye dünyada üst sıralardaki konumunu 1992 yılından bu yana sürdürmektedir. Yat sayısı ve uzunluğu bakımından mega yatlar, Türk pazarında kaliteli malzeme ve işçiliği sebebiyle Dünya tekne ve yat endüstrisinde tanınırlık kazanmıştır. Türkiye, her yıl binlerce yabancı bayraklı yata hizmet veren bir üretim merkezi olmasının yanı sıra dünyada önemli bir onarım ve bakım merkezi haline geldi.
2022 yılında Türk Loydu olarak resmi kaynaklardan elde ettiğimiz verilerde çeşitli ebatlarda yat yapım kabiliyeti bulunan, imalat yetkisi almış 506 firma bulunmakta.
Yat yapım atölyeleri ve diğer tüm tersanelerin illere göre dağılımı
Türk Loydu olarak yaptğımız pazar araştırması sonucunda; Türkiye’deki yat yapım atölyeleri ve diğer tüm tersanelerde inşa edilen yatların teslim süreleri incelendiğinde 4 yıllık bir vadede doluluk olduğu görülmüştür. Bu durum imalat sektörünün sürdürülebilir bir üretim artış trendine sahip olduğunun göstergesidir.
Dünyada hem üretime hem de diğer süreçlere hakim olan birkaç lider ülkeden biri olan Türkiye, modern yat üretimi açısından nispeten genç olmasına rağmen yüksek işçilik kalitesi ve fiyat performans değerlendirmesinde rakibi diğer üretici ülkelerle karşılaştırıldığında rekabetçi fiyatları ile sipariş sayısını artırmaktadır. Bu gidişat daha fazla yabancı firmanın üretimini Türkiye’ye kaydırması ile sonuçlanmaktadır.
Yat üreticileri son yıllarda üretim tesislerini daha modern üretim tesislerine dönüştürerek Amerika Birleşik Devletleri, Hollanda, Almanya, İtalya, Norveç, Yunanistan ve Fransa gibi diğer ülkelere ihracat yapmaya başladılar. Üretim hatları, klasikten modern ürün hatlarına doğru muazzam bir şekilde büyüdü. Benzer paralellikte kullanılan ileri teknoloji imalat malzemeleri ve donanım ile de küresel piyasadaki ileri teknoloji tüm donanımlar ülkemizde üretilen teknelerde kullanılmaktadır.
Türkiye’de bugüne kadar üretilmiş en büyük süperyat unvanına sahip olan 85 metre boyundaki Victorious geçtiğimiz sene suya indikten kısa bir süre sonra iki uluslararası ödüle layık görüldü. (Denizcilik Dergisi)
DENİZ HABER AJANSI
