Balık avı sezonu 15 Nisan’da kapandı. 15 Nisan’dan 15 Haziran’a kadar en lezzetli dip balıklarından kalkanın da avlanması yasaklandı. Bir zamanlar Karadeniz ve Marmara’da çok bulunan kalkan, kıyılarımızda yeteri kadar görülmediği için ithal edilerek tezgâhlara geldi ve kilosu 80-100 TL’den satılıyor. 3-4 kiloluk bir kalkanın 300-350 TL’den satılması kimseyi memnun etmiyor.
Üremeden avlanıyor
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Nuray Erkan, diğer balık türleri gibi kalkanın da artık daha az bulunma nedenini, üremesine fırsat verilmeden avlanması olarak değerlendirdi ve şu bilgileri verdi: “Çok lezzetli ve vitamin deposu kalkanın erkekleri 5-6, dişileri 6-7 yaşlarında olgunlaşıp üremeye geçebilir. Geç olgunluk yaşı nedeniyle trolle yapılan avcılık kalkana üreme fırsatı vermiyor. Neslinin azalmasında en büyük etken, üreme şansı verilmeden avlanması. Her kalkan balığına en az bir kez üreme şansı verilmesi gerekiyor ama trol avcılığı nedeniyle üreyemeden avlanıyorlar. Ekonomik değeri yüksek kalkan Rusya, Romanya, Bulgaristan, Ukrayna, Çin ve bazı Avrupa ülkelerinde çiftliklerde üretiliyor. Kıyılarımızda ise aşırı avcılık nedeniyle azalma yaşanıyor. Balığın azalmasına trolle avcılık kadar kirlilik de neden oluyor. Hem kirlilik hem aşırı avcılık kalkan neslini tehlikeye soktu. Son yıllarda Karadeniz’deki koruma alanları tezgâhlarda kalkanı görmemizi sağlasa da geçmiş yıllarda olduğu kadar çok kalkan çıkmamakta. Mevsimde lezzetinin doruğunda olan kalkan kıymetli bir balıktır. Tezgâhta görülebilme süresi kısa olduğu için balıklar arasında saygın bir yeri vardır. Bol yakalandığı, yetimhanelerde dağıtıldığı günleri olmuştur. Ama şimdi çok az bulunuyor ve sosyal statüsünü maddi değeri belirliyor.”
Karadeniz’in en değerlisi
Kalkan daha çok Karadeniz’de bulunurken Atlas Okyanusu’nun kuzeydoğusunda ve Baltık Denizi’nde de görülüyor. Yuvarlak hafif bombeli vücut yapısı, pulsuz ama düğme olarak adlandırılan küçük kemiksi plakları ile belirgin. Fazla hareket etmemekle birlikte dibi kumlu, hafif çamurlu veya küçük taşlı zeminlerde yaşar. Yaza doğru sahilde 5-10 metre derinlikte oltayla avlanabileceği gibi 50-70 metre derinliklerde bulunur. Nisan - haziran arasında ürerler. Beyaz et yapısıyla tercih edilen şekli tavasıdır. Izgarası ve sebzelerle birlikte fırında pilakisi de lezzetlidir. Kalkan ciğeri de çok lezzetli olduğu için değerlidir. Düğmeleri bile kızartılarak servis edilmektedir. Lezzeti yanında sağlıklı ve dengeli beslenme için önemlidir. Günlük ‘omega 3’ ve esansiyel aminoasit ihtiyacını karşılar.
Kimse memnun değil
Kadıköy’deki Özmen Balıkçılık’tan Yaşar Çay, “Kalkan 15 Nisan’a kadar avlanabiliyor. Eski İstanbullular kalkanı yiyecekleri vakti çok iyi biliyor. Her yıl fiyatı daha çok artıyor. Bu yıl 3-4 kiloluk bir kalkanı 300-350 TL’den satmak zorunda kaldık. Ne müşteri ne de biz memnunuz. Kıyılarımızda daha çok avlanabilirse fiyatının düşeceğine inanıyoruz” dedi.
Kaynak: Gökhan KARAKAŞ / Milliyet
