İstanbul önlerinde bekleyen işgal gemilerini gören Atatürk’ün, güvertesinde ‘Geldikleri gibi giderler’ dediği 106 yıllık tarihi Kartal istimbotunun restorasyonu için start verildi.
Tarihi bot, yaklaşık 8 ay sürmesi planlanan restorasyonun yapılacağı Tuzla'da bir tersanedeki yerine vinçlerle taşınarak taşındı. Restorasyonun yaklaşık 1 milyon liraya mal olması planlanıyor. Tarihe geçen istimbotun müze gemi olması için maddi yardımın yanısıra kurt ağzı, manika, çekme kancası, direk, istimli düdük, dümen, pervane gibi pek çok malzeme de gerekiyor.
O SÖZLER BU BOTTA SÖYLENMİŞTİ
Birinci Dünya Savaşını kaybederek orduları dağıtılan Osmanlı İmparatorluğu’nun emri ile Adana’dan 10 Kasım 1918 tarihinde yola çıkarak İstanbul’a trenle gelen Mustafa Kemal Atatürk 13 Kasım 1918 günü Haydarpaşa Garı’na vardığında, kendisini bekleyen bir istimbot ile denize açılmıştı. 55 parçalık İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gemilerinden oluşan işgal donanmasının Boğaza girişi nedeniyle 2 saatlik bir bekleyişin ardından hareket eden istimbotta, Atatürk, gemilerini görerek ağlayan yaveri Cevat Abbas'a dönerek "Ağlama çocuk, geldikleri gibi giderler" sözünü söylemişti.
KARTAL, HURDA HALİNDE BULUNDU
İşte o tarihi sözün söylendiği gemi, yıllarca özel sektöre hizmet ettikten sonra hurdaya ayrılmış ve Pendik'te yarı batık bir halde bulunmuştu. Kartal istimbotunun bulunmasına sağlayan armatör Arif Ertik ve gemi mühendisi Tansel Timur'un olayı gazeteci Gökhan Karataş'a anlatmasından sonra yapılan haberle Kartal'ın kaderi değişti. Botun bulunmasından sonra kurulan Başkanlığını Emekli Amiral Cem Gürdeniz'in yaptığı bilim ve iş insanları akademisyenlerin içinde bulunduğu "Kartal İsmibotunu kurtarma ve yaşatma platformu" içindeki 30 ton suyu boşaltarak gemiyi Tuzla'da bulunan bir tersaneye getirmişti.
KARTAL'IN RESTORASYONU BAŞLADI
Yaklaşık 100 ton ağırlığındaki gemi, dev vinçlerle taşınarak tersanede restorasyonun yapılacağı yere alındı. 24 saat süren operasyon botun zarar görmemesi için çok yavaş ve titizlikle yapıldı. Yaklaşık 1 milyon liraya mal olacak restorasyon sırasında Kartal istimbotu önce paslardan temizlenecek, ardından makineleri ve donanımları yenilecek. Tarihe geçen istimbotun müze gemi olması için maddi yardımın yanısıra kurt ağzı, manika, çekme kancası, direk, istimli düdük, dümen, pervane gibi pek çok teknik malzemenin de aslına uygun bir şekilde temin edilmesi gerekiyor.
"DAHA ÖNCEKİLERİ KURTARAMADIK, BUNU KURTARALIM!"
Restorasyonun başlaması sırasında konuşan "Kartal İstimbotu Kurtarma ve Yaşatma Platformu" üyesi armatör Levent Akson, Cumhuriyet tarihimizde yer alan Çanakkale savaşını destanlaştıran Nusret mayın gemisi, Atamızı Samsun'a götüren Bandırma gemisi, kurtuluş savaşında Anadolu'ya silah taşıyan Alemdar gemilerinin orjinallerinin yok olduğunu belirterek "Atatürk’ün kısa bir yolculuk yapmasına rağmen tarihe geçen sözleri söylediği istimbot ile gelecek kuşaklara ulusal kurtuluş savaşımızın nasıl kazanıldığı hatırlatmalı. Kartal istimbotu Türk tarihindeki yerini almak için 106 yıldır direniyor. Bu gemiyi Atatürk'ün 13 Kasım 1918 tarihinde bindiği haldeki haline geri döndürmeye çalışacağız. Gemiyi gerekli finansmanın sağlanması halinde Haziran ayı sonunda hazır hale getirmek istiyoruz. Daha sonra sergileneceği yere karar verilecek. Bu gemi Türk milletinin malı" dedi.
İŞTE KARTAL İSTİMBOTUNUN HİKAYESİ
7. Ordu Komutanlığı’nda görevli Mustafa Kemal, orduların dağıtılması üzerine 10 Kasım 1918’de Adana’dan trenle yola çıktı. Miralay (Tümgeneral) Mustafa Kemal, 13 Kasım 1918 de vardığı Haydarpaşa Garı'nda kendisini bekleyen Kartal istimbotuyla Galata’ya doğru yola çıktı. Mustafa Kemal; İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan gemilerinden oluşan işgalci donanmasını gördüğünde yaveri Cevad Abbas’a tarihe geçen sözü söyledi. Cevat Abbas, 1939 yılında yayımladığı kitabında “Atatürk ile askeri ulaşımın köhne bir motoru ile deniz ortasında ki çelik ormanının içinden geçiyorduk. Atatürk’ün zarif dudaklarından ‘Geldikleri gibi giderler’ cümlesini işittiğim zaman, mütarekenin doğurduğu derin ve elemli ümitsizliği derhal unutmuştum” demişti. 1911 yılında Hollanda’da yapılan o zamanki adı Enterprise Fransızlar tarafından İstanbul’a getirilmişti. 100 tonluk 22 metre boyundaki tekneye, milli mücadelenin kazanılmasıyla Seyr-i Sefain idaresince Kartal adı verildi. 1933’te İstanbul Liman İşletmesi’ne, 1939’da Devlet Demiryollarına, 1952’de Denizcilik Bankası İstanbul Liman İşletmesi’ne devredilen tekne 14 Temmuz 1942’de Çanakkale’de batan Atılay denizaltısının aranmasında kullanıldı. 63 yaşında ki istimbot 1974 de Kartal II adıyla özel sektöre geçti. 2014 yılında ise ekonomik ömrünü tamamlayarak hurdaya ayrıldı ve Tuzla’da kaderine terk edildi.
DENİZ HABER AJANSI
