TPAO Genel Müdürlüğü 2013 yılında petrol ve doğalgaz aramak, için 130 milyon dolara sismik araştırma gemisi satın aldı. Dönemin Başbakanı Erdoğan, “Barbaros Hayreddin Paşa’’ adı verilen gemiyi, 23 Şubat 2013’de, kurdele keserek hizmete soktu. Dümene geçip ‘’Bu gemi, ülkemizin enerjide tedarik adımları atmasında önemli bir güç olacak” dedi.
Ancak gemide çalışıp sismik araştırma yapacak nitelikte Türk personel bulunamadı. Bu nedenle de 80 milyon dolara 3 yıllığına uluslararası yabancı bir firmayla işletme anlaşması yapıldı. Sözleşme bu yıl sona erdi ve 10 Şubat 2016 günü 2 yıllığına, 15 milyon dolara, yeni bir anlaşma daha imzalandı. Böylelikle 130 milyon dolara aldığımız gemiyi işletme maliyeti, 95 milyon dolara ulaştı ve neredeyse gemi fiyatına geldi.
CHP Kocaeli milletvekili Haydar Akar yaptığı açıklamada ‘’Gemi almak ve kendi sismik araştırmalarınızı yapmak doğru bir karardı. 130 milyon dolara aldık ama, sismik araştırma yapacak personel bulamıyorlar. Gemi fiyatına personel anlaşması yapılmış ’’ dedi ve şunları söyledi:
‘’Türkiye’de bu nitelikte çok genç var. Ben personel bulayım, her branşta bulurum. Geminin satın alındığı Polarcus firmasıyla 2013 yılında 3 yıl süreli 89.9 milyon dolarlık veri işleme anlaşması yapıldı. 2016’da ise Genel Müdür 15 milyon dolar diyor, ama iki yıllığı 30 milyon dolarlık bir anlaşma yapıldı. Toplam meblağ da 120 milyon dolar oldu. Yani gemi parası… Sözleşme kapsamında deniz alanlarından elde edilecek sismik verinin işlenmesi ve değerlendirilmesini yapacak TPAO teknik kadrosunun iş başında eğitimleri de sağlanması da hedeflenmiş. Bu gemide 49 personel ders alacaktı. Eğitim süresi altı ay. Gemide bir defada 8 personel bulunabiliyor. Bu nedenle eğitim üç yıl sürüyor. Dil bilen ara kademe personel, gemi adamı yok. Gemi adamı ihtiyacı anlaşması da, firmanın Türkiye’deki yüklenici firmasından sağlanıyor. Bu firmayla başlangıçta direk anlaşma yapmak yerine uluslararası firma üzerinden daha yüksek fiyata anlaşılmış. 2016’daki 2. anlaşma tutarının düşük olması Türkiye’deki firma ile direk anlaşma yapılmasından kaynaklanıyor’’
GENEL MÜDÜR: ‘’PİYASA BÖYLE’’
TPAO Genel Müdürü Besim Şişman ise TBMM KİT Komisyonunda gemiyi işletme maliyetinin yüksek olmasını, ‘’Piyasa böyle, yapacak bir şey yok’’ diyerek açıkladı. Türk özel sektörü aracılığıyla sismik araştırmaları yapabilmek için çalışma içinde olduklarını da bildirdi. Şişman, 130 milyon dolara alınan gemi için yüksek işletme masrafı yapılması konusunda da şunları söyledi:
‘’Gemi için uluslararası bir firma ile 9 Ocak 2013’de üç yıllığına 80 milyon dolar, 10 Şubat 2016’da da 15 milyon dolarlık anlaşma yapıldı. Şimdi gemiye eğitimini tamamlayan 15 TPAO görevlisi dâhil edildi. Firma personeli sayısı azaldı. Böyle bir gemiyi işletmek, rantabıl olmayabilir. Biz bunu bir Türk özel sektörü üzerinden de yapabilir miyiz diye çalışıyoruz. Bu süreçte de insan yetiştiriyoruz. Sözleşme miktarlarını, geminin fiyatıyla kıyaslamak doğru değil. Piyasa bu yani, yapacak bir şey yok. Biz bu gemiyi almadan bu işleri dışarı yaptırsak, 45-50 milyon dolar daha fazla para harcayacaktık’’
Polarcus adlı jeofizik şirketi için inşa edilen gemi, 2013 yılında sismik ve petrol- gaz araştırmalarında kullanılmak üzere Türkiye tarafından satın alındı. Gemi Tuzla tersanesinde boyandı ve rengi kırmızı-beyaz oldu. Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı İstanbul Karaköy’de 23 Şubat 2013’de yapılan bir törenle, hizmete sokuldu. Daha sonra da Karadeniz ve Akdeniz’de sismik araştırmalara başladı.
Kaynak: Sözcü
Deniz Haber Ajansı
