Denizcilik sektörünün bütün alanlarında büyük. düşüşler yaşanıyor. Gemi inşada sipariş durdu, ihracat yüzde 10 geriledi. Taşımalarda da büyük düşüş var. Taşımacılıkta petrol fiyatlarının düşmesi ve ticaretinin artması nedeniyle tanker taşımacılığı nispeten iyi ancak kuru yük ve konteyner taşımacılığında büyük düşüş var. Gemi inşada Norveç gibi petrol geliri olan ülkeler Türk tersaneleri için en önemli pazardı. Bu ülkelerin petrol geliri düşünce siparişler de azaldı. Ayrıca son aylarda artan terör olayları nedeniyle gemi siparişlerinin komşu ülkelere kaydığı dile getiriliyor.
İMEAK Deniz Ticaret Odası Başkanı Metin Kalkavan, Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak ve Armatörler Birliği Başkan Vekili Erol Yücel sektörde yaşanan gelişmeleri ve yeni hükümetten beklentilerini DÜNYA’ya anlattı. Metin Kalkavan, “Gemi inşa için çok zor geçen yıllardan birini yaşıyoruz. Çok az sipariş geldi. Son yıllarda kuzey ülkeleri offshore pazarıydı. Ancak petrolün düşmesi o piyasayı durdurdu. Geçmişten gelen projeler devam ediyor. Teminat sorunu devam ediyor. Bakanlar Kurulu kararına rağmen KGF uygulanmıyor” dedi.
Gemi inşada sektörün elini zayıfl atan en önemli konulardan biri finansman. Krediyle yapılan gemilerde, değer kaybı gerekçesiyle bankalar firmaların tekrar kapısına dayanarak ek teminat istiyorlar. Armatörler Birliği Başkan Vekili Erol Yücel, “Veremezsen git başka bankaya, benim kredimi kapat diyorlar. Piyasada temizlik hareketi var, bankalar fonlar kaçıyor” dedi. Gemi ve Yat İhracatçıları Birliği Başkanı Başaran Bayrak, özellikle bürokrasiye dikkat çekerek, “Bürokrasi tamamen durdu, devlet çalışamaz hale geldi” dedi. İhracatta ekimde yüzde 10 civarında düşüş olduğunu belirten Bayrak bu yılın 1.1 – 1.2 milyar dolar seviyesinde kapanacağını söyledi. Bayrak, ayrıca tersane yatırımlarında, Milli Emlak’ın arazileri geçici tarzda kiralamasının yabancı isteklileri korkuttuğunu söyledi. Bu yüzden yabancı sermaye çekemediklerini belirtti.
Sektör temsilcileri gündemlerinde gemi yatırımlarının teşviki, finansman ve kredi teminatlarında sektöre uygun bir modelin getirilmesi, Kredi Garanti Fonu’nun işletilmesi, Koster filosunun yenilenmesi ile ilgili mevzuatın finansman tarafını da içerecek şekilde düzenlenmesi ve işletilmesi gibi çok sorun bulunduğunu vurguluyor. Umutlar ise 1 Kasım seçimlerinden sonra bir hükümetin kurulmasında.
Metin Kalkavan: Seçimden sonra KGF'nin işlerlik kazanması lazım
Dünya ekonomisine paralel deniz taşımacılığı kötü gidiyor. Kuru yük piyasası ciddi düşüşte, konteynerde artış vardı ama son iki üç aydır düşüşte. Büyümenin çok düşük olduğu bir sene. Filoya çok sayıda yeni ve büyük gemi gelecek. Önümüzdeki süreç parlak değil. Tersanelerde yeni sipariş çok azaldı. İnşallah seçimden sonra bir koalisyon kurulur. Bizim sektörümüzde bekleyen mevzuatlar var. Teşvikler var. Mutlaka sanayide yeni teşvikler gelmek zorunda. Bizim istediğimiz teşvikler belli. Seçimden sonra KGF’nin işlerlik kazanması lazım. Bakanlar Kurulu kararıdır ama 7 aydır uygulanamadı. Uygulanabilirse biraz daha sipariş alınabilir. O önemli bir uygulama inşallah hayata geçecek.
Erol Yücel: Piyasada temizlik hareketi var, fonlar kaçıyor
Dünya ekonomisinde büyüme yetersiz, tıkanıklık devam ettiği için denizcilik felaket vaziyette. Sürekli düşmeye devam ediyor. Kötünün de kötüsü olmaya başladı. Krediyle yapılan gemilerde, değer kaybı gerekçesiyle bankalar fi rmaların tekrar kapısına dayanarak ek teminat istiyorlar. Piyasada temizlik hareketi var, bankalar fonlar kaçıyor. Ciddi bir fi nansman sorunu var. Kaynak bulmak kolay değil. Türkiye’de öncelikli projeler var. İnşallah istikrarı sağlayacak bir hükümet kurulur. Türkiye bir şekilde ihracat yapmadan devam edemez. Ben 500 milyar dolar ihracat hedefi ne halen ulaşma şansımız olduğunu düşünüyorum. Bu yükümüzü taşıyacak denizcilik sektörüne kaynak ayırılması, fi nans sağlayacak bir model yaratılması lazım.
Başaran Bayrak: Ankara'daki patlama sonrası siparişimiz Romanya'ya gitti
Ekimde gemi ihracatı geçen yılın ekim ayına göre yüzde 10 düşüştü. İlk dokuz ayda yüzde 9’luk bir düşüş var. Yıl sonunu yaklaşık yüzde 9 gerilemeyle 1.1 milyar ila 1.2 milyar dolar arasında kapatırız diye umuyoruz. Türkiye’nin siyasi politikaları nedeniyle Kuzey Afrika ülkeleri Türk şirketlerle iş yapmaktan kaçınıyor. Sektörün en önemli pazarı Norveç’ten gelen siparişlerde yavaşlama var, çünkü düşen petrol fi yatları ‘off shore’a talebi azalttı. Terör olayları yüzünden siparişler başka ülkelere kaymaya başladı. Ankara'daki patlama sonrası bizim şirketimizin aldığı bir siparişi Romanya’ya kaptırdık. Armatör korkuyor. Bir an önce bu seçimin gündemden kalkmalı ve bürokrasi işler hale gelmeli.
Haber: Aysel YÜCEL / Dünya Gazetesi
