Ülkemiz ve komşu ülke olan Suriye’yi etkileyen ve bölgede bir çok ülkede de ağır bir şekilde hissedilen 06.02.2023 tarihinde, yerel saat ile 04:17’de Sofalaca-Şehitkamil/Gaziantep merkezli meydana gelen ve farklı merkezlerce 7.7 ile 7.8 büyüklüğünde hissedilen deprem bölgede deniz taşımacılığı ve limanlara olumsuz etkilere neden olmuştur.
Deprem ülkemiz limanlarını özellikle de, İskenderun limanında, liman sahasında konteynerlerin istiflendiği depolama alanında yangın meydana gelmiş ve limanın işlevini tamamen yapamaz duruma getirerek, ihracat ve ithalatı durdurmuştur. Limanda bunun yanında tüm yük elleçleme işlemleri de yapılamamıştır. Ülkemiz ve komşumuz Suriye’deki büyük bir alanı etkisi altında alan deprem, Bölgesel olarak ülkemize, Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş nedeniyle mevcut potansiyel küresel etkileri yanı sıra, deniz taşımacılığı ve limanları kapsamı altına alan olumsuz deprem koşullarını da beraberinde getirmiştir. Bu deprem nedeniyle olumsuz şartlara yenilerinin eklenmesine ve bölgemizde durumun daha da kötüleşmesine neden olmuş, bölgedeki limanların çoğunluğu bu mevcut durumdan etkilenmişlerdir. İskenderun limanındaki yangın nedeniyle, bölgedeki limanlarda kısaca konteynerlerin bekleme zamanı diyebileceğimiz süreler, deprem bölgesine komşu liman olan Mersin limanında depremin ilk günlerinde artarak 10,63 güne yükselmiştir. Depremin neden olduğu deniz taşımacılığı ve limanlardaki yük elleçlemesi ve bekleme süreleri ile ilgili değişiklikler, potansiyel olarak bölgedeki Rusya ve Ukrayna savaşının şiddetlenerek devam etmesi nedenleriyle de dünya çapında devam eden petrol krizini tetikleyebileceği düşünülmelidir. Kaldı ki; Rusya ve Ukrayna arasında devam eden savaş ve depreminde deniz taşımacılığı ve limanlara olumsuz etkileri birlikte değerlendirildiği ve bölgedeki gemi hareketleri gözlemlendiğinde bölgesel ve global petrol krizi ile ilgili kuşkularımızı artırmaktadır. Bunun yanında depremin tahmin edilemez hasarının, bölgede bulunan BOTAŞ gibi tesisleri de içerisinde bulundurması bu endişeleri artırmaktadır.
Merkez üssü ülkemiz olan depremin en çok etkilediği liman İskenderun Limanı olup, depremden hemen sonra ihracat durmuş, limanda yangın nedeniyle yük elleçlemesi de yapılamamıştır. Depremin etkisi sonucu deprem bölgesi limanları ve komşu limanlarda ihracat ürünleri konteyner bekleme süreleri dikkate nazara alındığında büyük çaplı değişkenlikler ve dolayısıyla süre artışları gözlemlenmektedir. Bunun yanında yangın nedeniyle oluşan maddi kayıplar ve liman altyapısı ile üstyapılar ve liman teçhizat ve ekipmanlarına yangının verdiği zararlar belirlendiğinde hasarlar gün yüzüne çıkacaktır. Ayrıca yanan konteynerlerin ve içerisinde bulunan yanan ürünlerin şu an için ne olduğu bilinmediğinden, yangının çevresel ve toplum sağlığına etkilerinin de olabileceği değerlendirilmektedir. Ülkemizdeki bu deprem nedeniyle etkilenen deniz ulaştırması, ticareti ile limanlardaki bekleme sürelerindeki artışları, daha geniş global kapsamlı bir tedarik zinciri etkilerini beraberinde getirebileceği düşünülmektedir.
Dr. Ramazan AÇIKGÖZ - İstanbul Gelişim Üniversitesi, Deniz ve Liman İşletmeciliği Programı Öğretim Üyesi Uzakyol Kaptanı
DENİZ HABER AJANSI
