Dünya genelinde inşası devam eden mega projelerin toplam maliyeti 2 trilyon doların üzerinde. Bu projelerin büyük bir kısmı Körfez ülkelerinde yer alıyor. İnşaat yazılım şirketi 1Build tahminlerine göre on yılın sonunda bu mega inşa projelerden ilki tamamlanmış olacak ve tahmini maliyeti 1 trilyon doları bile aşabilir. Çin’in 8 trilyon dolarlık altyapı projesi Yol ve Kuşak da hesaba dahil edildiğinde devam eden mega projelerin toplam maliyeti 10 trilyon doları aşıyor. Sadece bir kaç yıl önce ‘mega proje’ tanımı maliyeti 10 milyar doları aşan inşa projeleri için kullanılıyordu. Ancak 2008 krizi sonrası başlayan ultra gevşek para politikalarının yarattığı enflasyon ve son yıllarda hızla artan inşaat maliyetlerinin de etkisiyle artık maliyeti 100 milyar doları bulan ve aşan projeler ‘mega proje’ olarak nitelendiriliyor.
9 mega projenin 4’ü Körfez’de yükseliyor
Statista’da yer alan konuya ilişkin analizde 1Build, International Construction Magazine ve Construction Review tarafından belirlenen ve maliyeti 100 milyar doları aşan dokuz mega projenin dördü Arap Körfezi ülkelerinde inşa ediliyor.
TEN-T: İnşası devam eden mega projelerin en maliyetlisi tahmini 600 milyar dolar maliyetiyle Avrupa Birliği’nin Trans-Avrupa Ulaşım Ağı (TEN-T). Proje 27 üyeli birlik genelinde yüzbinlerce kilometre yol, demiryolu, denizyolu ve havaalanı inşa projeleri içeriyor. 2019 itibariyle proje kapsamındaki bazı ağların inşası tamamlansa da, önemli bir bölümü hala inşa halinde. Projenin İngiltere ayağı ülke AB’den ayrılma kararı aldıktan sonra 2018 yılında iptal edilmişti.
NEOM CITY: Suudi Arabistan’ın fütüristtik kasaba ve kentler içeren ve ülkenin kuzeybatısında yer alan mega projesi Neom City ise 500 milyar dolar tahmini maliyetiyle en büyük 2. mega proje. Kızıl Deniz’in kuzeyinde yer alan Neom City’nin 2026 itibariyle 450 bin kişiye ev sahipliği yapması öngörülüyor. ‘Yeni gelecek’ anlamına gelen Neom City’de limanlar ve şirketlerin yer aldığı bölgeler de olması planlanıyor ve 2030 itibariyle nüfusunun 1 milyonu bulması bekleniyor. Plana göre şehrin enerji ihtiyacını tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılaması bekleniyor ve dünya nüfusunun yüzde 40’ı sadece 4 saatte Neom’a ulaşabiliyor.
KÖRFEZ DEMİRYOLU: Basra Körfezi etrafındaki altı Körfez İşbirliği Konseyi üyesi ülkeyi birbirine bağlaması planlanan Körfez Demiryolu projesinin tahmini maliyeti 250 milyar dolar. Ancak proje altı ülke arasında uzlaşıya varılamaması ve pandemi döneminde petrol fiyatlarında yaşanan düşüş nedeniyle ertelendi. İlk plan 2.177 km. uzunluktaki dev demiryolu projesinin 2018 yılında tamamlanmasıydı. Projenin Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman’ı birbirine bağlayan ilk fazının 2023 içinde tamamlanması bekleniyor. Suudi Arabistan’ı Kuveyt ve Bahreyn’e bağlayacak ikinci fazın ise 2025’te tamamlanması hedefleniyor.
ULUSLARARASI UZAY İSTASYONU: Bu mega proje teknik olarak Dünya üzerinde değil dışında devam eden bir inşa projesi ve maliyetinin 230 milyar doları bulması öngörülüyor. 15 ülke ve 5 uzay ajansı tarafından oluşturulan konsorsiyumun tarafından kurulan uzay istasyonunun inşasına 1990’larda başlandı. Ancak yapılacak renovasyonlar ve genişletme planları projenin toplam maliyetinin artmasıyla sonuçlanacak. 2030’da tamamlanacağı tahmin edilen projenin toplam maliyetinin 1 trilyon doları bile bulabileceği öne sürülüyor.
SILK CITY: Tüm mega projelerin anası sayılabilecek Çin’in Yol ve Kuşak Girişimi kapsamında Kuveyt Silk City (İpek Şehir) olarak da bilinen Madinat al-Hareer’i inşa ediyor. 250 kilometrekareye yayılan projenin aynı zamanda dünyanın en yüksek binasına da ev sahipliği yapması planlanıyor. Burç Mübarek El-Kebir Kulesi’nin Binbir Gece Masalları’ndan da esin alarak 1,001 metre olması planlanıyor. Şu anda dünyanın en yüksek binası 829,8 m yüksekliğiyle Dubai’deki Burç Halife. Tamamlanması 25 yılı bulması beklenen Silk City projesinde yeni bir havalimanı, doğa rezervi, oteller, spalar ve parklar da olması planlanıyor.
KRAL ABDULLAH EKONOMİ ŞEHRİ: İsmini Suudi Arabistan Kralı Abdullah’tan alan ve iş dünyası, eğitim ve konut odağıyla tasarlanan Suudi kentinin Washington’dan daha büyük olması bekleniyor. Maliyeti 100 milyar doları aşacak kentin nüfusu 2018 itibariyle sadece 7 bindi ancak 2035 itibariyle 7 milyon nüfusu olması bekleniyor. 173 kilometre kareye yayılacak şekilde inşa edilecek fütüristtik metropolün 2029’da tamamlanması planlanıyor.
DELHI-MUMBAİ SANAYİ KORİDORU: Hindistan’ın 6 eyaletinde sanayi bölgeleri oluşturulmasını hedefleyen projenin tahmini maliyeti 100 milyar dolar. Hindistan’ın tarihindeki en büyük altyapı projesi olma niteliği taşıyan sanayi koridoru akıllı şehirler, demiryolları, otobanlar, limanlar ve havalimanları içerecek. Gujarat kentinde, Şanghay’ın 6 katı ve Delhi’nin 2 katı büyüklüğünde iki dev akıllı şehir de inşa edilmesi planlanıyor.
KALİFORNİYA YÜKSEK HIZLI TREN: ABD’de devam eden en pahalı inşa projesi Kaliforniya’nın yeni yüksek hızlı tren demiryolu ağı. Mega demiryolu projesinin toplam maliyetinin ilk bütçenin 72 milyar dolar üzerine çıkarak 105 milyar doları bulabileceği belirtiliyor. Ayrıca proje planlanan takvimin 13 yıl gerisinde. San Francisco’yu Los Angeles’a 2.5 saatte bağlayacak faz 1’in 2029’da tamamlanması planlanıyordu fakat Kongre’de fonlara ilişkin uzlaşmazlıklar nedeniyle 2033’e ertelendi. Proje ABD’nin en büyük on kentinden sekizini birbirine bağlayacak. Faz 2 San Diego’yu Sacramento’ya bağlıyor.
FOREST CITY: Malezya ve Çin’in ortak projesi Forest City Singapur yakınlarında dört insan yapımı adadan oluşuyor. “Rüya cennet” olarak da anılan projenin toplam maliyetinin 100 milyar doları bulması tahmin ediliyor. Bu dev ekoşehirde binaların yeşilliklerle kaplanarak orman bir kent ortamı yaratması ve 2035 itibariyle dördüncü adanın da tamamlanmasıyla 700 bin insana ev sahipliği yapması bekleniyor. Proje henüz bitmediği halde ekolojik çevre koruma alanları da dahil çok sayıda kategoride tasarım ödülleri aldı.
DUBAILAND: Dubai’de daha önce benzeri görülmemiş bir ölçekte inşa edilecek eğlence kompleksi Dubailand’ın 64 milyar dolara mal olması bekleniyor. Bu nedenle teknik olarak mega proje kategorisinde değil. 278 kilometre kareye yayılacak komplekste tema parkları, stadyumlar, sağlık tesisleri, oteller ve ekoturizm faaliyetleri olması planlanıyor. Projenin 6.500 odası ve 10 milyon metrekare alışveriş merkezi ile dünyanın en büyük otelini de barındırması planlanıyor. İlk olarak 2003 yılında duyurulan proje 2008 küresel krizi nedeniyle 5 yıl boyunca durdurulmuştu ve faaliyete geçişi için planlanan yeni tarih 2025. (Ekonomim)
DENİZ HABER AJANSI
