17-24 Eylül 2017 tarihlerinde, Türk, Alman ve Yunanlı dalgıçların katılımıyla yürütülen belgesel çekimlerinde, II. Dünya Savaşı sırasında Kuzey Ege’de kaybolan 3 gemi ve 1 denizaltı batığının yerleri belirlendi ve kimlikleri doğrulandı.
Destekçileri arasında Wilo Pompa Sistemleri, Linde Gaz, Deniz Haber Ajansı, Mitsubishi Motors Türkiye, Deepstore ve Kolay Marine olan "Sudaki İzler" belgesel dizisi için yapılan çekimlerde Bozcaada açıklarından Çanakkale Boğazı girişine kadar olan bölge gelişmiş sonar teknolojileri kullanılarak tarandı. Ünlü Türk sualtı araştırmacısı Selçuk Kolay tarafından yürütülen saha çalışmasında batık alanları bulunarak, derin su dalgıçları için markalandı.
Yer yer 3 knot’a varan yüzey akıntıları ve 75 metreyi aşan derinliklere rağmen, batıkları ilk kez ziyaret etmek için suya giren dalgıçlar, fotoğraf ve video çekimleriyle tarihe tanıklık ettiler.
Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olmadığı II. Dünya Savaşı’nın Ege’deki izleri, aslında bu kanlı savaşın sınırlarımıza ne kadar yaklaştığının da bir göstergesi. Batıklar; Bozcaada’dan ortalama 15 mil mesafede Türk karasuları içerisinde yatıyor.
Kozlarını 1941-43 yıllarında Ege’de paylaşan güçlerden geriye kalan, İngiliz denizaltısı Simoom Bozcaada’nın kuzey-batısında 67 metre derinlikte, İtalyan tankeri SS Maya Bozcaada’nın güney-batısında 68 metre derinlikte, Alman tankeri Wilhelmsburg Bozcaada’nın kuzey-batısında 80 metre derinlikte ve Fransız nakliye gemisi SS Nantaise Bozcaada’nın batısında 54 metre derinlikte yatıyor.
Selçuk Kolay ve Yunan dalgıç-deniz tarihi araştırmacısı Dimitris Galon ile birlikte batıklara dalış yapan Alman dalgıçlar Derk Remmers, Jarek Grüeber ve Markus Kerwath ile operasyonun dalış süpervizörü Erol Öztunalı, sualtı fotoğrafçısı Ali Ethem Keskin ile belgesel yapımcısı Savaş Karakaş’ın sualtındaki tespitleri de batıkların kimliklerini hiçbir kuşkuya bırakmayacak şekilde doğruladı.
Savaş mezarlığı oldukları için saygıyı ve korunmayı hakeden Kuzey Ege’deki II. Dünya Savaşı batıklarına yurtdışından da şimdiden büyük ilgi var. Dolayısıyla, Seahorse dalış merkeziyle gerçekleştirilen bu keşif dalışlarının Bozcaada’nın uluslararası tanıtım ve dalış turizmi potansiyeline büyük katkı sağlaması bekleniyor. Gelişmiş sonar teknolojileri ve farklı dalış disiplinleri kullanılarak ulaşılan gemi enkazları macera, tarih ve dalış tutkunlarıyla sırlarını ilk kez iki bölüm halinde yayınlanacak Sudaki İzler’de paylaşacak.
Savaş Karakaş’ın hazırlayıp sunduğu, Sibel Göloğlu’nun yönetmenliğini yaptığı ‘Sudaki İzler’ Türkiye’nin ilk bilgi ve belge kanalı beIN İZ TV'de gösterime girecek. İlk bölümün yayın tarihi 27 Ekim 2017 Cuma, ikinci bölüm ise Kasım ayında belgesel tutkunlarıyla buluşacak.
S/S Nantaise: 1920 yılında İngiltere’de denize indirildi. Boy 79,2m, en 11,2m, draft 5,2 m. 1798 GRT nakliye gemisi, Nazi Almanyası tarafından 16 Ocak 1943 tarihinde Marsilya’da Fransızlardan ele geçirildi. 7 Ağustos 1943’te İngiliz Rorqual denizaltısı tarafından Ege’de torpillenerek batırıldı. Kumluk bir zeminde karinasının üzerinde yatan geminin baş ve kıçındaki toplar, direklerindeki traversler ile sancak tarafındaki torpido yarası batığın kimliğini doğruluyor.
HMS Simoom (P225): S-sınıfı İngiliz denizaltısı Simoom 1942 yılında denize indirildi. Boy 66,1m, en 7,2m, draft 5,2m. 48 kişilik mürettebatıyla, 23 Kasım 1943’ten beri Ege’de kayıp olan denizaltı kumluk bir zeminde düz yatıyor. Kulenin ön ve arkasındaki iki topu ile baştaki 6, kıçtaki 1 torpido kovanı Simoom denizaltısının kimliğini doğruluyor. Sancak baş omuzluktaki mayın yarası ve kanatlarının kapalı olması, yüzey seyri sırasında bir Alman mayınına çarparak battığını ispatlamaktadır.
Wilhelmsburg: 7020 GRT Tanker, 1914 yılında İngiltere’de inşa edildi. Boyu 129,5m, en 17,3m, draft 10m. 17 Nisan 1941’de Yunanistan’ın Pire limanında Alman hava saldırında batırıldı. Nazi Almanyası, 27 Nisan 1941’de Yunanistanı işgal edince gemiye de el koydu. Tanker yüzdürülürek Romanya’dan Boğazlar üzerinden kuzey Afrika limanlarına yakıt nakliyesinde kullanıldı. 7 Temmuz 1943’te İngiliz Rorqual denizaltısı tarafından Ege’de torpilledi. Wilhelmsburg oldukça hasarlanmış ve çökmüş olarak 80 metre derinlikte yatıyor.
S/T Maya: 1894 yılında Glasgow/İskoçya’da denize indirildi. 3855 GRT, boy 108,2m, en 13,4m, draft 9,1m. Mussolini İtalyası, 10 Haziran 1940’ta Almanya’nın yanında II. Dünya Savaşı’na girdi. Maya, İtalyan Deniz Kuvvetleri tarafından Adriyatik, Ege ve Karadeniz arasında yakıt ikmalinde kullanıldı. 5 Eylül 1941’de İngiliz denizaltısı Perseus tarafından Ege’de torpillendi. Maya, eskortu İtalyan torpidobotu Sirio tarafından çekilerek kurtarılmaya çalışıldı. Gemiyi kurtaramayacaklarını anlayınca top atışıyla batırdılar. Maya’nın başı düz, kıç tarafı ise iskele tarafına yatık ikiye bölümüş olarak 68 metre derinlikte yatıyor. İki parça arasındaki mesafe 25 metre kadar. Geminin direkleri, kıçtaki baca deliği, matafora ve manika detayları ile üst güverte ve kıçının özgün yapısı geminin kimliğini doğrulamakta.
DENİZ HABER AJANSI
