Hollanda merkezli sivil toplum kuruluşu Lighthouse'un yürüttüğü gazetecilik araştırması sonucu hazırlanan rapor, İtalya'nın sığınma arayışındakileri ticari gemilerdeki "gizli hapishanelerde" tutularak Yunanistan'a yasadışı şekilde geri gönderildiğini ortaya çıkardı.
Rapor, seyahat gemilerinin güvertesinde yolcular içeceklerini yudumlarken, geminin alt bölümlerinde sığınma arayışıyla Yunanistan'dan İtalya'ya gelenlerin İtalyan yetkililer tarafından kimi zaman yiyecek olmadan yalnızca su verilerek, metal raflara ya da borulara zincirlenerek küçük ve karanlık odalara kapatıldığını çeşitli medya kuruluşlarının elde ettiği kanıtlarla öne sürdü.
İddialarla ilgili elde ettikleri video, fotoğraf ve tanık ifadelerini rapor için Lighthouse'a sunan medya kuruluşları arasında SRF, ARD Monitor, Al Jazeera, Il Domani ve Solomon bulunuyor.
Araştırma ekibindeki gazetecilerden Sara Creta sosyal medyadan yaptığı paylaşımda raporda aktarılan koşullara delil oluşturan fotoğraf ve görüntüleri paylaştı.
Aralarında çocuklar da var
Raporda "resmi olmayan hapishane" olarak ifade edilen koşullarda, bazı durumlarda bir günden fazla süreyle seyahat etmek durumunda kalan sığınmacılar arasında çocukların ve reşit olmayan gençlerin de bulunduğuna dikkat çekildi.
Rapora göre son bir yılda bu durumdan etkilenenler genellikle Afganistan, Suriye ve Irak'tan gelen sığınmacılar.
Yunan makamları tarafından sunulan veriler, son iki yılda en az 157 kişinin bu şekilde İtalya'dan Yunanistan'a geri gönderildiğini gösterirken, 2020 yılında 70'ten fazla kişinin aynı kaderi paylaştığı düşünülüyor. Ancak göç uzmanları tüm vakaların belgelenmediğine inanıyor.
Sığınma talebi hakkından mahrum bırakılıyorlar
Raporun özellikle dikkat çektiği noktalardan biri sığınma arayışındaki kişiler için Avrupa Birliği içindeki sınırlarda sığınma talebinde bulunma fırsatının hukuka aykırı bir şekilde reddedilmesi.
"Sığınma talebinde bulunma umuduyla İtalya'nın Adriyatik'teki Venedik, Ancona, Bari ve Brindisi limanlarına giden feribotlara binerek hayatlarını riske atan insanların bu fırsattan mahrum bırakıldığını" ifade eden raporda, "Bunun yerine, geldikleri gemilere kilitlenmeden önce limanda alıkonuluyorlar ve Yunanistan'a geri gönderiliyorlar" denildi.
AFP haber ajansına raporu değerlendiren Max Planck Karşılaştırmalı Kamu Hukuku ve Uluslararası Hukuk Enstitüsü'nde Mülteci Hukuku Kıdemli Araştırma Görevlisi Dana Schmalz, araştırmanın göçmenlerin gemilerde "açıkça insanlık dışı bir şekilde barındırıldığını" gösterdiğini belirterek bu durumun "hem AB hukukunu hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin gerekliliklerini" ihlal ettiğini vurguladı.
İtalya ve Yunanistan arasında "geri kabul anlaşması"
Sığınmacıların yasadışı şekilde geri gönderilmesi konusu ilk kez 1999 yılında İtalya ile Yunanistan arasında göçmenlerin "geri kabulü" için yapılan anlaşma imzalandığında gündeme geldi.
Anlaşma İtalya'nın Yunanistan'dan gelen belgesiz göçmenleri ülkeye geri göndermesine yasal olarak izin veriyor, ancak anlaşmanın ilkelerine göre, sığınma talebinde bulunanların kapsam dışında tutulması gerekiyor. İtalya'nın bu hükmü defalarca ihlal etmesi, yaklaşık on yıl önce Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde (AİHM) aleyhine dava açılmasına yol açtı.
AİHM, 2014 yılında sığınmacıların Yunanistan'a bu şekilde geri gönderilmelerinin hukuka aykırı olduğuna hükmetti. İtalya verilen hükümden bu yana uygulamaya son verildiğini ve limanlarda sınır prosedürlerine dair uygulamalarda resmi denetimi yürürlüğe koyduğunu ileri sürüyor. (Euronews)
DENİZ HABER AJANSI
