Denizcilik sektörü, Alsancak Limanı'nın birinci özelleştirme girişiminden sonra ikinci özelleştirme programında benzer akıbeti yaşamasından kaygı duyuyor.
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, TCDD'ye bağlı İzmir Alsancak Limanı'nın uzun ve talihsiz bir sürece yayılan birinci özelleştirme girişiminden sonra, bu kez büyük bir kısmı konteyner, diğer bir kısmı da kurvaziyer gemilere hizmet verecek şekilde birbirinden bağımsız iki liman olarak özelleştiriliyor. Denizcilik sektörü, limanın bu kez de benzer akıbeti yaşamasından kaygı duyuyor. Geçen sürede İzmir Limanı, yük limanı olarak eski cazibesini yitirirken, kurvaziyer turizmde büyük bir sıçrama yaşadı.
İzmir Limanı 2006’da ihaleye çıkarılmış, 4 ertelemenin ardından Mayıs 2007’de sonuçlanan ihaleyi 1 milyar 275 milyon dolarla Global- Hutchison-EİB (Ege İhracatçı Birlikleri) Ortak Girişim Grubu kazanmıştı. Ancak, Danıştay devir iznini 2 yıl sonra yani ekonomik krizde verince, ortak girişim grubu limanı almaktan vazgeçmiş ve özelleştirme süreci dondurulmuştu.
Bu süreçte yatırım yapılmadığı için ekipmanlar eskidi, gemilerin bekleme süreleri arttı. İhracatçılar, sıkışıklık zammı ödemek zorunda kaldı. Sıkışıklık zammının 2004-2007 arasında toplam maliyeti 350 milyon doları buldu. Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı Geza Dologh, 2007'dekine benzer bir sürecin yaşanmamasını dilediklerini vurguladı. Yeni ihalede ilk fiyatın bulunmasının zor olacağını ifade eden Dologh, yeni sürecin de piyasaların kötü olduğu bir döneme denk geldiğini belirterek, "Limanın hangi fiyata gideceği önemli. Yine bir kriz döneminde olunması nedeniyle, özelleştirme için doğru bir dönem olup olmadığı tartışmaya açık. Ancak, bu kez limanı kruvaziyer ve yük limanları olarak ikiye ayırıp özel sektöre devredilecek olması doğru bir yöntem. Bu şekilde 2007'de alınan fiyatla kıyaslayarak ucuza verildiği tartışmalarının da önüne geçilmiş olur" dedi. Dologh, ikinci özelleştirme girişiminde de İzmir'den bir güçbirliği girişiminin çıkmasını arzuladıklarını kaydetti.
Özelleştirilmeyince devlet elini uzattı
Uzun yıllar çivi çakılmayan liman için devlet kesenin ağzını açtı. TCDD, limanı daha verimli işletmek için ilk etapta özelleştirilen limanlardan İzmir Limanı'na personel takviyesi yaptı. TCDD, vinç ve ekipmanların onarım ve bakım işlemlerine de hız verdi. 2015 yılına kadar tamamlanması öngörülen yatırım programı çerçevesinde İzmir Limanı'na 300 milyon dolarlık bütçe ayrıldı. Yatırım programı kapsamında 2012’de yükleme boşaltma kapasitelerinin artırılmasına yönelik acil müdahaleler, vinçlerin revizyondan geçirilmesi, konteyner sahasının ıslah edilmesi ve iki adet konteyner vinci alınarak yükleme boşaltma kapasitesinin artırılması ve otomasyona geçiş için yaklaşık 34 milyon lira yatırım yapıldı. 2015 yılına kadar tamamlanması öngörülen ikinci etapta, yeni konteyner terminali eklenmesi ve yeni vinçlerin tesis edilmesi planlanıyor. Bu da yaklaşık 200 milyon liralık bir yatırım. Yine İzmir Limanı'na yeni nesil konteyner gemilerinin yanaşmasına imkan vermeyen olumsuzlukları ortadan kaldıracak yanaşma kanalının derinleştirilmesi de 2015 planı çerçevesinde gerçekleştirilmesine yönelik çalışmalar bugünden başlatıldı. Bu işin yatırım tutarı da yaklaşık 120 milyon lira. Toplam 300 milyon dolar veya 400-450 milyon lira civarında bir yatırımla, İzmir Limanı'nın 900 bin TEU olan konteyner kapasitesinin 3 milyonun üzerine çıkarılarak Avrupa'nın 5. limanı haline getirilecek.
Cazibesi yükte azaldı, turizmde arttı
Geçmişte Türkiye'nin en önemli ihracat limanı iken rekabette geri kalan İzmir limanı, asıl başarıyı kruvaziyer gemilere verdiği hizmette sağladı. 2003 yılında limana sadece 8 kruvaziyer gemi yanaşırken, 2004'te bu sayı 32'ye, 2005'te 49'a, 2006'da 90'a ve 2007'de 130'a yükseldi. Bu alanda sıçrama bu tarihten sonra da artarak devam etti. Bu gemilerle gelen turist sayısı da 2003 yılında 16 bin kişiden, 2007 yılında 300 bin kişiye çıktı. Gemi ve yolcu sayısındaki artış bu tarihten sonra artarak devam etti ve 2012 yılında 507 bin kruvaziyer yolcu İzmir Limanı'na yanaşan gemilerle kenti ziyaret etti. İzmir Limanı bu sayı ile Türkiye'de ikinci büyük kruvaziyer liman oldu.
