İZMİR BÜYÜKŞEHİR’DEN SKANDAL GEMİ İHALESİ
Türk gemi inşa sanayi küresel krizden etkilenip, onlarca tersane kapısına kilit vururken, İzmir Büyükşehir Belediyesi 12’si Körfez içinde 3’ü ise körfez dışında çalıştırmak üzere en az 400 yolcu kapasiteli 15 adet gemi satın almak için adrese teslim ihale açtı.
Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) onayladığı ve yaklaşık 350 milyon TL bütçe ayrılan 15 katamaran tipi yolcu ve körfez dışı hizmet gemisi ihalesinde, Türkiye’de hiçbir tersanede alt yapısı olmayan ve şartnamede belirtilen tüm kompozit yapısal inşasında karbon fiber elyafı vinlyester reçineden, vakum infüzyon özelliklere sahip plakalardan yapılması isteniyor.
İzmir Körfezi’nde sefer başına en fazla 10 mil seyir yapacak olan teknelerin yakıt tanklarının 800 deniz mili kapasitesinde olması şaşkınlık yaratırken, maliyeti düşük çelik ve alüminyum tekne yapımından kaçınarak, iki katı maliyetli kompozit karbon fiber elyaftan ihaleye çıkarılması gemi inşa sanayinde tepkiye neden oldu.
İHALE ŞARTNAMESİ ADRESE TESLİM
Dünyada kompozit yapısal inşasında karbon fiber elyaf gemi inşa eden Hollandalı Damen Tersanesi’nden danışmanlık alan İzmir Büyükşehir Belediyesi, 15 adet gemi için adrese teslim ihale şartnamesini yayınlaması kafalarda soru işareti oluşturdu.
Türk gemi inşa sanayinin her tipte ve her boyda çelik ve alüminyum yolcu teknesi yapacağını dile getiren Denizcilik Müsteşarlığı Gemi İnşa ve Tersaneler Genel Müdürü Yaşar Duran Aytaş, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, Türk tersanelerinde alt yapısı olmayan tekne alımı ihalesine çıkmasını doğru bulmadıklarını belirterek, belediyenin bu yanlışlıktan acil olarak dönmesi gerektiğini kaydetti. Küresel krizin Türk gemi inşa sanayini yoğun bir şekilde etkilediğini belirten Genel Müdür Aytaş, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 15 adet yolcu gemisini Türk tersanelerine yaptırmasının, gemi inşa sektörü için bir cansuyu olacağını kaydetti.
Yıllardır büyük bir merakla beklenilen İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin iç ve dış körfez yolcu gemileri alımına ait ihalenin teklif alma sürecinin başlamasından büyük bir memnunluk duyduklarını belirten İzmir Gemi Mühendisleri Odası Şube Başkanı Emrah Erginer, şartnamenin açıklanması ile birlikte büyük bir hayal kırıklığı yaşadıklarını söyledi. Büyükşehir Belediyesinin almayı planladığı gemilerin dünyanın en pahalı malzemesi olan kompozit karbon fiber elyafın körfez deniz taşımacılığı için çok gereksiz olduğunu kaydeden İzmir GMO Başkanı Erginer şunları söyledi; “Satın Alınacak Yolcu Gemileri ve Yedek Parçalarına Ait Teknik Şartnameleri okuduğunuzda, yine yıllardır dillendirilen ve inanmak istemediğimiz “bu ihale için yurt dışından gemilere bakılıyor” ifadesinin yanlış olmadığını ve ülkemizde katamaran tipinde vakum infüzyon teknolojisi kullanarak karbon fiber tekne dökmüş hiçbir firma olmadığından, Türkiye’de hazırlanan teknik şartnameye uyabilecek firmanın neredeyse bulunmadığını görmekteyiz. Büyükşehir Belediyesi, katamaran tipi yüksek süratli tekneye, hangi ulaşım planına göre karar vermiştir? İzmir iç körfezindeki böylesine kısa mesafeli iskeleler arasında katamaran tipi yüksek süratli teknelere ihtiyaç var mıdır? Bu soruların cevabının acil olarak verilmesi gerekir” dedi.
Konu ile ilgili Kara&Deniz Gazetesi’ne özel açıklamalarda bulunan İMEAK Deniz Ticaret Odası Meclis Başkanı Cengiz Kaptanoğlu, kamu kurum ve kuruluşlarının alacakları veya inşa ettirecekleri deniz araçlarının mutlaka Türk tersanelerinde yapılması gerektiğini söyledi. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin ihaleye çıktığı 15 katamaran tipi teknenin, Türk gemi inşa sanayi için önemli olduğunu belirten Kaptanoğlu, şartnamenin acil olarak revize edilmesi gerektiğini kaydetti.
TÜRK LOYDU DEVRE DIŞI BIRAKILDI
Türkiye’nin milli klas kuruluşu Türk Loydu’nu devre dışı bırakan İzmir Büyükşehir Belediyesi, İhale şartnamesinin, Klas Notasyonu ile ilgili bölümde “IACS üyesi klas kuruluşunun, karbon elyaf, vinlyester kompozit yolcu gemisi üretiminde uzun süredir klaslama çalışmaları yapmış ve en az 3 adet, en az 25 metre boyundaki tekneyi klaslamış olması gerekmektedir” ifadesi ile IACS üyesi olmayan Türkiye’nin tek milli klâs kuruluşu Türk Loydu, şartname kurallarına uymadığı belirtilerek ihale dışında tutuldu.
İZMİR BÜYÜKŞEHİR, GEMİLERİ TDİ’DEN DEVRALDI
Özelleştirme Programında bulunan Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nden 2001 yılında teslim aldığı gemiler ile körfez içi deniz taşımacılığı yapan İzmir Büyükşehir Belediyesi, eski ve yavaş olan şehir hatları vapurları ile istenen verimi alamaması üzerine filoyu yenilemek için çalışmalara başladı.
İlk planda deniz taşımacılığını geliştirmek için TURYOL firmasının 14 teknesine Körfez İçi Deniz Taşıma Ruhsatı veren İzmir Büyükşehir Belediyesi, diğer taraftan ise daha hızlı ve konforlu yolcu gemileri inşa ettirmek için Devlet Planlama Teşkilatı’nın yatırım programına aldırmak için DPT’ye başvuruda bulundu.
Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) onayı ile 2011 yatırım planına alınan 15 adet vapur inşa ihalesi için İzmir Büyükşehir Belediyesi, dış kredi bulmak için harekete geçti. Hazine Müsteşarlığı aracılığıyla ve Fransız Kalkınma Bankası, Alman Kalkınma Bankası, Denizbank, Finansbank gibi finans kuruluşlarıyla kredi pazarlığına başladı.
Yılsonuna kadar 12 katamaran tipi yolcu gemisi ve 3 körfez dışı hizmet gemisi için ihale yapılacak olan İzmir Büyükşehir Belediyesi, 2011 listesinde, vapur alımı için 18 milyon TL (14 milyon 400'ı dış kredi) kaynak ayırdı. Toplam maliyetin 350 milyon TL'ye ulaşması beklenen katamaran tipi yolcu gemileri 450 yolcu kapasiteli ve toplam 25 dakikalık körfez sefer süresini 15 dakikaya indirmesi planlanıyor.
İHALE ŞARTNAMESİNDE CEVAP BEKLEYEN SORULAR
· 10 millik bir alan içinde sefer yapacak tekneler için neden 800 deniz mili kapasiteli yakıt tankları kullanılıyor?
· IACS Üyesi olmadığı bilinen Türkiye’nin tek milli klas kuruluşu Türk Loydu neden devre dışı bırakıldı?
· Neden en temel denizcilik terimlerinden ”Yüklü Su Hattı Boyu (LWL)” yerine; “su çizgisinin uzunluğu (geminin su ile temas uzunluğu)” yazılmıştır? Böylesine major bir hata neden yapılmıştır?
· Aynı şekilde kapalı alanların GRT olarak bilinmesine rağmen “gemi kapalı alanı 450-500 GT olacak” ifadesi neden kullanılmıştır? Teknik şartnamede sürekli “Hull” ifadesi kullanılmıştır. Neden “Teknenin Gövdesi” denilmemektedir?
· Yoksa İhale şartnamesi bir yerlerde hazırlanıp, denizcilik terimlerini bilmeyen biri tarafından tercüme edilip mi ihaleye çıkılmıştır?
· Geminin operasyon kriterlerinde servis hızı denilnmekte olup servis hızı net olarak belirtilmemiş olup 30 deniz mili (knot) süratten 0,5 deniz miline en çok 20 saniyede nasıl yavaşlayacaktır?
· İhale şartnamesinde, güneş enerjisi ile alternatif elektrik üretiminden bahsedilmiş olup kaç metrekare güneş paneli kullanılması gerektiği ve ne kadar enerji depolanacağı gibi önemli maliyet gerektiren detaylar neden verilmemiştir?
· Bu şartname eğer Türkiye’de hazırlandıysa niçin hiçbir sivil toplum kuruluşu ve meslek odasından görüş alınmamıştır?
DAMEN TERSANESİ TARAFINDAN İNŞA EDİLEN KOMPOZİT KARBON FİBER ELYAF GEMİ (ÜSTE) İLE İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELDEİYESİNİN HAZIRLADIĞI TASLAK GEMİ BİREBİR ÖRTÜŞÜYOR. (ALTTA)
Recep CANPOLAT - Kara&Deniz Gazetesi
