Karadeniz'de Sinop açıklarında yaşayan literatürde 'atherinahepsetus' olarak bilinen bilinen gümüş balığı ile 'neogobiusmelanostomus' olarak bilinen kaya balığı türlerinin gıda olarak tüketilen kısımlarında kas dokusunda ve böbreklerde enfeksiyona yol açan parazitler tespit edildi.
Sinop Üniversitesi (SÜ) Su ürünleri Fakültesi Hastalıklar Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Özer, bilim dünyası için yeni keşif olarak kayda geçen iki parazit türünden özellikle 'kudoa' cinsi paraziti taşıyan balıkların çiğ olarak tüketildiği Japonya ve Kore gibi ülkelerde insan sağlığı açısından bazı sorunların yaşandığına dikkat çekti.
İKİ YENİ PARAZİT TÜRÜ KEŞFEDİLDİ
Prof. Dr. Ahmet Özer, bir yıldır Karadeniz'deki balık çeşitleri üzerinde araştırmalar yürüttüklerini açıkladı. Karadeniz'in, hem ekonomik balık türlerinin varlığı hem de biyolojik çeşitlilik açısından ülkede ve dünyada önemli bir konuma sahip olduğunu ifade eden Prof. Dr. Özer, “Karadeniz’de ekonomik ve biyolojik değeri olan balık türleri üzerinde parazitolojik araştırmalar gerçekleştirmekteyiz. Son olarak hem akademik danışmanlığını yaptığım bir doktora tezi hem de yürütücülüğünü yaptığım bağımsız bir araştırma kapsamında Karadeniz’in Sinop kıyılarında yaşayan iki balık türünde hastalık yapan iki yeni parazit türünün keşfini gerçekleştirdik. Bu iki farklı araştırmadan bir tanesinde ülkemizde gümüş balığı olarak bilinen atherinahepsetus türünün kas dokusu yani insan gıdası olarak tüketilen kısmında veüriner kese ile böbreklerinde enfeksiyon yapan kudoa cinsine ait yeni parazit türünün varlığını belirledik. Diğer araştırmada ise ülkemizde kaya balığı olarak bilinen neogobiusmelanostomus türünün kas dokusunda hastalık yapan yine aynı parazit cinsine ait yeni bir parazitin varlığını da tespit ettik" açıklamasında bulundu.
"BİLİM DÜNYASI İÇİN YENİ KEŞİF"
Araştırmalarda belirledikleri parazitleri morfolojik olarak tanımladıklarını anlatan Özer, ilgili literatür ile karşılaştırdık ve iki yeni tür oldukları konusundaki ön değerlendirmemizin ardından kesin sonuca ulaşmak için moleküler düzeyde genetik çalışmalarımızı sürdürdük.
Elde ettiğimiz hem morfolojik hem de genetik bulgular bize bu iki parazitin dünya bilim literatürü için yeni türler olduğunu ortaya koydu. Bilim dünyası için yeni keşif olarak kayda geçen bu iki parazit türü, balıklarda hastalık yapan miksozoa grubunun üyesidirler ve bunlar özellikle ticari değeri olan bazı balık türlerinin insan gıdası olarak tüketilen kas dokularında yaptıkları patolojik bozukluklar ile önemli derecede ekonomik kayıplara neden olmaktadırlar.
100 yıldan fazla bir süredir varlığı bilinen bu grup parazitler son derece dinamik ve kompleks bir yaşam döngüsüne sahiptirler. Özellikle deniz balıklarında hastalık yapanların balıktan balığa doğrudan geçiyor olmaları önemli bir sorun olarak karşımızda durmaktadır. Araştırma projesinde ise gümüş balığının kas dokusundaki parazitin bu balığın et kalitesine olumsuz etki yaptığını da tespit ettik" diye konuştu.
"PARAZİT İSİMLERİNDE AHDE VEFA ÖRNEĞİ GÖSTERDİK"
Balıklarda keşfedilen dört yeni hastalık etkenini isimlendirirken ahde vefa örneği gösterdiklerini belirten Özer, şunları söyledi: "Yaşadığım şehir Sinop’a teşekkür için, Sinop’un Hitit kaynaklarından gelen ismini yani Sinova'yı kullanarak 'Henneguyasinovaö' adını verdim. Bir başka çalışmada ise çok sevdiğim işime saygının gereği olarak Latincesiyle 'Mullusbarbatus' olan barbun balığından keşfettiğimiz türe 'Ortholinemullusiö' adını verdim. Şu an itibariyle keşfettiğimiz iki türden birine ise başlangıçta karışık duygular yaşasa da daha sonra 25 yıllık akademik hayatımda gördüğüm en güzel ve dünyada da tek olan bir canlıya adını verdiğim için memnuniyet duyan sevgili eşime teşekkür için 'Kudoa nilüferiö' adını koydum ve son olarak da gümüş balığında keşfettiğimiz parazit türüne ise bizi biz yapan değerleriyle bu coğrafyada sonsuza kadar yaşayacak olan ülkeme bana sağladığı olanaklar için teşekkür amacıyla 'Kudoaanatolica' adını vermek istedim."
"BALIKLAR ÇİĞ TÜKETİLDİĞİNDE İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN SORUN YARATIYOR"
Keşfettikleri parazit türlerinin balıkların kas dokusunda insan gıdası olarak kullanılan kısmında yer almalarının önemli olduğuna dikkat çeken Özer, "Son yıllarda kudoa cinsi bir paraziti taşıyan balıkların çiğ olarak tüketildiği Japonya ve Kore gibi ülkelerde insan sağlığı açısından bazı sorunların yaşandığı bilinmekle beraber, Türk insanı olarak tüketeceğimiz balıkların taze olmasına dikkat ederiz, iyi temizleriz ve iyi pişiririz, dolayısıyla şu an için insan sağlığı açısından bir sorun teşkil etmediğini düşünmekteyiz. Henüz yazım aşamasında olan bir projede ise bu parazitleri nasıl etkisiz hale getireceğimizi ve balıkları nasıl daha güvenli bir şekilde tüketebileceğimizi belirlemeye çalışacağız" ifadelerini kullandı.
DENİZ HABER AJANSI
