İsrail ordusunun Gazze'de 7 Ekim 2023'te başlattığı saldırılar 40 binden fazla insanın hayatını kaybetmesine, 100 bine yakın insanın yaralanmasına neden oldu. Tüm dünyanın tepkisini çeken abluka ve korkunç saldırılar bölgede gerilimi artırdı.
İran'ın desteklediği Yemen'deki Husiler Kızıldeniz ve Babu'l Mendeb Boğazı'nda İsrail ile bağlantılı olduğu düşünülen ticari gemilere yönelik misilleme saldırılarına başladı. Bu saldırılar Aralık 2023 itibarıyla oldukça yoğunlaştı.
Yıllık bazda yüzde 56'lık gerileme
Küresel deniz yolu ticaretinin yüzde 10'u ve deniz yolu konteyner ticaretinin yüzde 20'si Kızıldeniz'den yapılıyor. İsrail'in saldırıları nedeniyle bölgesel gerilim giderek tırmanırken, daha önce Kızıldeniz ve Babu'l Mendeb Boğazı'nı kullanan ticari gemilerin büyük çoğunluğu deniz ticaretini yaklaşık bir yıldır Ümit Burnu çevresini dolaşarak gerçekleştiriyor.
Gemi takip ve denizcilik analiz sağlayıcısı MarineTraffic'ten derlenen verilere göre; eylül ayı itibarıyla Kızıldeniz'deki toplam gemi geçişleri yıllık bazda yüzde 56 geriledi. Düşüşlerdeki yüzdeler ise şöyle sıralandı:
Konteyner trafiği yüzde 73,
Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) gemi trafiği yüzde 87,
Kuru yük gemi geçişleri yüzde 54,
Karışık kuru yük gemi trafiği yüzde 37 düştü.
LPG gemi trafiğinde yüzde 75'lik azalma
LPG gemi trafiği yüzde 74,
Ro/Ro gemi trafiği yüzde 78,
Yaş yük gemi trafiği de yüzde 41 azaldı.
Saldırıların tırmandığı bu yılın şubat ve mart aylarında Kızıldeniz'den hiç LNG gemisi geçmedi.
Ümit Burnu'nda artış
Bu verilerin aksine Ümit Burnu'nda ise gemi trafiği bir yılda yüzde 76 artış gösterdi. Konteyner gemi geçişleri bu dönemde yüzde 420, karışık kuru yük gemi geçişleri yüzde 157, kuru yük gemi trafiği ise yüzde 38 yükselirken, LNG gemi trafiğindeki artış bir yılda yüzde 400 oldu.
LPG gemi trafiği bu dönemde yüzde 138, Ro/Ro geçişleri yüzde 350 ve yaş yük gemi trafiği de yüzde 77,5 arttı.
Böylece, gemilerin seyahat sürelerinin 10 ila 12 gün daha uzun olduğu bir rota olmasına karşın, Kızıldeniz'deki saldırılar sonrası Ümit Burnu'nda gemi trafiği hızla yoğunlaştı.
Navlun fiyatlarında keskin yükseliş
Gemilerin daha uzun bir rotayı tercih etmeleri nedeniyle özellikle teslimat süreleri ve yolculuk maliyetlerinin yükselmesi, navlun fiyatlarına da artış olarak yansıdı.
Denizcilik araştırma şirketi Drewry'nin Dünya Konteyner Endeksi'ne göre navlun fiyatları, Husilerin İsrail ile bağlantılı ticari gemilere saldırılarının yoğunlaştığı Aralık 2023 itibarıyla hızla artışa geçti.
40'lık konteyner bileşik endeksi 7 ayda yüzde 268 yükselerek temmuzda 6 bin dolara kadar çıktı. Gemi şirketlerinin teslimat programlarını kademeli şekilde Ümit Burnu güzergahına göre ayarlamaya başlamasıyla fiyatlar temmuz sonu itibarıyla düşüş eğilimine geçti.
40'lık konteyner bileşik endeksi 26 Eylül itibarıyla biten haftalık dilimde 3 bin 489 dolar oldu. Bu seviye, Husilerin saldırılarının yoğunlaştığı geçen yıl aralıktaki fiyatların yüzde 116 ve salgın öncesi dönem ortalamasının da yüzde 146 üzerinde bulunuyor.
Veri analitik şirketi Vortexa'nın Baş Navlun Analisti Ioannis Papadimitriou, İsrail'in Gazze'ye saldırıları sonrasında Husilerin Kızıldeniz'deki misilleme saldırılarının tanker piyasasında "iz bıraktığını" söyledi.
Bu gelişmelerin ticaret akışlarının kökenleri veya varış noktaları üzerinde önemli değişikliğe yol açmadığını ancak tankerler için daha uzun yolculukları tetiklediğini dile getiren Papadimitriou, "Tanker operatörleri, füze saldırıları korkusuyla Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu üzerinden Pasifik'ten Atlas Havzası'na daha uzun mesafeler katetmeyi tercih etti, bu da nakliye gereksinimlerini artırdı. Sonuç olarak, tanker navlun ücretleri önemli ölçüde yükseldi" ifadelerini kullandı.
DENİZ HABER AJANSI
