Koster piyasasında sıkıntılı günler devam ediyor. Ufukta henüz çıkış görünmüyor. Uzmanlara göre toparlanmamanın asıl nedeni önemli yük merkezlerindeki durgunluk. Ukrayna çelik ihraç edemiyor. Çin, rekabetçi fiyatlarla Akdeniz genelinde ticareti zorluyor. Güney Avrupa- Cezayir ticareti petrol ve gaz fiyatlarındaki düşüş yüzünden darbe aldı. Türkiye yavaş büyüyor, dış ticareti daralıyor... Tüm bu faktörlerin koster piyasasında beklenen çıkışı engellediği vurgulanıyor.
Piyasanın nabzını yansıtan ve 2014'ü 700 puanla kapatan İstfix Endeksi (İstanbul Navlun Endeksi), 595 puan seviyelerine gerilemiş durumda. Bu da piyasanın bir önceki yıla kıyasla yüzde 15 aşağıda seyrettiğini gösteriyor.
İstfix uzmanı Engin Koçak, "Sadece Baltık ve Kuzeybatı Avrupa piyasası görece iyi. Piyasa maalesef toparlanmakta büyük güçlük çekiyor" dedi.
Piyasanın durumu konusunda Dünya'nın sorularını cevaplayan Engin Koçak, koster piyasasının nasıl bir seyir izlediğine yönelik şu açıklamayı yaptı: "Karadeniz ve Akdeniz koster piyasası 2014 sonundaki 700 puan seviyelerinde 2015 yılıyla birlikte hızla düşerek son bir kaç aydır 600 puan seviyesine yerleşmiş görünüyor. Piyasa maalesef toparlanmakta büyük güçlük çekiyor. Bunun birinci sebebi de bölgesel etmenler, ikinci ve neredeyse eşit ağırlıkta önemli bir sebep ise küresel emtia piyasalarındaki karışıklık. Baltık ve Kuzeybatı Avrupa'da ise sonbaharla birlikte bazı mevsimsel gübre ve tahıl hareketleri sayesinde daha pozitif bir hava esiyor."
Beklenti; zayıf toparlanma
İstfix'in bayramdan önce 602 puan seviyesine kadar çıktığını fakat bayramla beraber biraz yavaşlayarak 594 puana gerilediğini anlatan Engin Koçak, piyasadaki rekor düşüşlerden endeksin de nasibini aldığını, artık daha fazla düşüş beklenmese de 'toparlanamama' durumu yaşandığını belirtti.Koçak, bölgedeki deniz ticaretinin seyri hakkında da şu bilgileri verdi: "Şu aralar Ukrayna'nın çelik ihraç edememesi, buna karşılık rublenin dolar karşısında değer kaybederek ülkenin ihracatlarını daha rekabetçi hale getirmesi bir faktör. Çin'in düşük büyüme performansı nedeniyle çok rekabetçi ihraç teklifleriyle gelmesi Akdeniz'in genelinde ticareti zorlamakta. Batı Akdeniz'in önemli enerji ihracatçısı ve emtia alıcılarından Cezayir de düşen petrol ve gaz fiyatlarından olumsuz etkilenince Güney Avrupa-Cezayir ticareti bir darbe almış oldu."
Baltık ayakta tutuyor
Koçak'ın verdiği bilgiye göre önemli yük merkezlerinden sadece Kuzey Avrupa'da ise Baltık'tan genel olarak Britanya bölgesine yapılan emtia ithalatlarının piyasayı ayakta tuttuğunu söyledi. "Türkiye'nin büyüyememesi Karadeniz piyasasına büyük oranda tesir etmekte elbette fakat koster piyasası genel olarak bölgedeki olumsuzluklara duyarlı seyrediyor" diyen Engin Koçak, piyasa beklentileri konusunda şunları söyledi: "Herkesin en büyük dileği bir toparlanma. Mevsimsel olarak da bir toparlanmanın olması sürpriz olmaz fakat mevcut konjonktür gölgesinde zayıf bir toparlanma da beklentiler dahilinde olmalı. Eğer sonbahar ve kış sezonu beklenen toparlanmayı getirirse 650 üzerinde ve 700'e yaklaşan her kapanış 2015 boyunca yaşanan kayıpların 2016'ya doğru en azından kısmen kapatılabileceği anlamına gelebilir.
Yenilenme projesi bekliyor
12 bin DWT'nin altındaki gemileri kapsayan Türk koster filosunun toplam tonajı 2.9 milyon DWT'ye ulaştı. 740 gemiden oluşan filo, Türk deniz ticaret filosunun yüzde 10'unu, adet bazında ise filonun neredeyse yarısını oluşturuyor. Türk armatörlerin Akdeniz ve Karadeniz'de yüzde 20 civarındaki pazar payı bulunuyor. Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) ortalaması 25 olan yaşlı koster filosunun yenilenmesi için çalışıyor. Ancak bu konuda çıkan teşvik mevzuatının finansman boyutunu ihmal etmesi sektörde önemli bir hayal kırıklığı yarattı.
Kaynak: Dünya Gazetesi
Deniz Haber Ajansı
