Shell Dünya Başkan Yardımcısı Maarten Wetselaar, Dünya Enerji Kongresi için geldiği İstanbul’da sorularımızı yanıtladı. Wetselaar, Türkiye’nin doğalgazda ‘hub’ (merkez) olma potansiyeline sahip olduğunu vurgulayarak, Türkiye’ye daha fazla LNG tedarik edip doğalgaz pazarında büyümek ve Türkiye ile işbirliğini genişletmek istediklerini söyledi.
Shell Dünya Başkan Yardımcısı Maarten Wetselaar, Türkiye’ye daha fazla sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarik etmek istediklerini söyledi. Türkiye’ye yönelik planlarını anlatan Wetselaar, “Türkiye’deki yatırımlarımızı geliştirmek ve özellikledoğalgaz alanında daha büyük bir oyuncu haline gelmek istiyoruz. Halihazırda Türkiye’ye yurtdışından doğalgaz tedarik eden ve ülke içinde de doğalgaz ticareti yapan şirketlerden biriyiz. BOTAŞ’a sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tedarik ediyoruz. Bu sayede kaynak çeşitliliği yaratarak Türkiye’nin doğalgaz arz güvenliğinin güçlenmesine katkı sağlıyoruz. Önümüzdeki dönemde Türkiye’ye daha fazla LNG tedarik etmek istiyoruz” şeklinde konuştu.
Türkiye’ye hangi kaynaklardan doğalgaz tedarik ettiklerini sorduğumuzda Shell Başkan Yardımcısı, “Giderek daha fazla ülke doğalgaz ihtiyacının önemli bir bölümünü LNG ile karşılıyor. LNG tedarik edebileceğiniz çok sayıda ülke var. Böylece siyasi bir risk almadan kaynak çeşitliliği sağlayabiliyorsunuz. Bugün küresel pazardaki her 5 LNG kargosundan 1’i Shell’in kargosudur. Dolayısıyla bu piyasanın çok büyük bir oyuncusuyuz. Tedarik kaynaklarımız çok çeşitli. Örneğin ABD, Peru, Trinidad ve Tobago, Ekvator Ginesi, Nijerya, Umman, Katar” yanıtını verdi. Wetselaar, ileride bölgeler arasındaki ve doğalgaz ile LNG arasındaki fiyat farklılıklarının azalacağını savunarak, “Boru hatlarının sayısı da artacak. Dünyanın çeşitli bölgelerinde ‘hub’lar (merkez) oluşacak. Örneğin Kuzey Amerika’da, Avrupa’da, Asya’da... Türkiye de bu ‘hub’lardan biri olabilir” dedi.
MERAK EDİLEN SORU
Geçtiğimiz hafta düzenlenen Dünya Enerji Kongresi için geldiği İstanbul’da bir araya geldiğimiz Wetselaar, Türkiye’nin bir doğalgaz ticaret merkezi (hub) olmak için derinliği ve arz çeşitliliği olan yüksek hacimli bir piyasası olması gerektiğini söyleyerek, “Türkiye 80 milyondan 100 milyona doğru giden nüfusu ve artan doğalgaz talebiyle çok hacimli bir piyasa. Arz kanallarını çeşitlendirerek de arz güvenliğini ve derinliğini arttırabilir. Rusya’dan gaz alırsınız, Azerbaycan’dan gaz alırsınız ama LNG de farklı fiyat seçenekleriyle pazarınıza gelir. Şefaf ve regülasyonu azaltılmış, serbest ve herkese açık bir piyasanız da olmalı. O zaman bu gazın arbitrajını da yaparsınız” dedi. “Dünyada doğalgaz fiyatlarının nasıl seyredeceğine yönelik öngörülerini ise Wetselaar şöyle paylaştı: “Henüz, gerçek anlamda bir küresel doğalgaz fiyatından bahsedemeyiz. Doğalgazda bölgesel piyasalar var. Kuzey Amerika, Güney Amerika, Avrupa, Afrika ve Asya’da farklı fiyatlar söz konusu. Ama son birkaç yıl içinde doğalgaz fiyatı petrol fiyatlarıyla korelasyon içinde seyretti. Hem petrol, hem de doğalgaz fiyatları düştü. Burada herkesin yanıtını merak ettiği soru şu: ‘Petrol fiyatı artarsa gaz fiyatı da artar mı?’”
MÜŞTERİ BULAMAYAN AVRUPA’YA GİDECEK
Shell Başkan Yardımcısı Wetselaar, önümüzdeki birkaç yıl içinde piyasadaki talep artışını karşılayabilecek kadar doğalgaz arzının gerçekleşecek gibi göründüğünü belirterek şunları söyledi: “Özellikle Kuzey Amerika’dan gelen LNG var. Avustralya’dan da gelmeye başladı. Acaba bu gazın ne kadarı Avrupa’ya gidecek? Şu anda Avrupa son çare piyasası olarak görülüyor, yani elindeki gaza müşteri bulamayanlar Avrupa’ya yöneliyor. Doğalgaz piyasasına daha genel bir çerçeveden bakarsak şunu görüyoruz: Orta vadede küresel doğalgaz talebindeki artış hızı, enerji talebindeki artış hızından daha yüksek olacak. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) verilerine göre, küresel doğalgaz talebinde her yıl yüzde 2’lik bir artış öngörülüyor. LNG talebinin ise her yıl yüzde 5-6 artacağı tahmin ediliyor. Kısacası, doğalgazda mevcut arz fazlası geçici bir durum gibi görünüyor; çünkü talep artıyor. Sadece 5 ila 6 yıl içinde doğalgazda arz-talep dengesi oluşabilir. Daha sonra talep arzın önüne geçecektir.”
YENİLENEBİLİRE EN İYİ GEÇİŞ DOĞALGAZ
“Durum böyleyken, elektrik üretiminde yenilenebilir kaynakların payı arttıkça doğalgazın payı düşer mi? Böyle bir gelişme olursa doğalgaz piyasasındaki döngüsel durum nasıl etkilenir?” sorumuza karşılık Wetselaar, şöyle konuştu: “Küresel elektrik üretiminde kömür halen büyük bir rol oynamaya devam ediyor. Eğer hükümetler, Paris Anlaşması’na imza atarak iklim değişikliğini konusunda verdikleri taahhütleri yerine getirmek istiyorlarsa, bunun en hızlı yolu, elektrik üretiminde doğalgazı ve yenilenebilir kaynakları tercih etmektir. Doğalgaz bu geçiş sürecinde yenilenebilir kaynaklara çok iyi bir partner, yani ortak olacaktır; çünkü yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimi değişken ve kesintili. Gve akü teknolojisi yeterli olabilir. “
TÜM GEMİLER LNG İLE ÇALIŞIRSA
Deniz taşımacılığında henüz olgunlaşmamış ama büyüyen bir LNG talebi olduğuna işaret eden Wetselaar, “Shell olarak, bu pazardaki talebi karşılayacak yatırımlar yapıyoruz. Rotterdam ve Cebel-i Tarık’ta deniz taşıtlarına yönelik LNG ikmal tesisleri kurduk. Ortadoğu ve ABD’de de bir takım tedarik noktalarımız olacak. Bu alanda yeni müşteriler ediniyoruz. Örneğin, çok büyük bir yolcu taşımacılığı şirketi olan Carnaval Cruises ile LNG tedarik anlaşması imzaladık. Bu şirketin 13 büyük yolcu gemisi LNG ile çalışacak ve ihtiyaç duydukları LNG’yi biz tedarik edeceğiz. LNG ile çalışan gemiler, motorin ya da fuel-oil ile çalışanlara göre daha sessizler, bu da gemilerdeki konforu yükseltiyor. Bugün dünyadaki tüm gemiler LNG ile çalışsaydı, günlük LNG talebi 250 milyon ton olurdu. Kıyaslama yapacak olursak, şu anda küresel LNG piyasasının tamamı 260 milyon ton” dedi.
DENİZ HABER AJANSI
