Uluslararası ticaretin yaklaşık beşte dördü deniz yoluyla yapılıyor ve ortalama bir günde Süveyş Kanalı'ndan yaklaşık 50 konteyner gemisi geçiyor.
3 Mart 2021 tarihinde, o dönemde dünyanın en büyük konteyner gemilerinden biri olan Ever Given, Süveyş Kanalı'nda karaya oturmuştu. Tıkanma 6 gün sürmüş ve dünya çapında önemli lojistik aksaklıklara neden olmuştu. Diğer gemilerin geçemeyeceği kadar büyük olan 400 metre uzunluğunda ve 59 metre genişliğindeki Ever Given, su yolunun dar bir noktasında sıkışarak her iki tarafta da gemilerin birikmesine neden oldu.
Göteborg Üniversitesi İşletme, Ekonomi ve Hukuk Fakültesi ile işbirliği içinde Avrupalı bir araştırma ekibi tarafından, “Denizcilik tedarik zinciri aksaklıklarının maliyetleri: 'Ever Given' mega gemisinin Süveyş Kanalı'nı tıkaması örneği” başlıklı çalışma yürütüldü.
Araştırma ekibi gemi verilerini analiz ederek, deniz lojistiğindeki aksaklıkların ekonomik ve çevresel sonuçlarını hesaplamak için bir model geliştirdi. Göteborg Üniversitesi İşletme, Ekonomi ve Hukuk Fakültesi Profesörü Kevin Cullinane, “Tıkanma, küresel tedarik zincirlerimizin kırılganlığını ve bir aksaklıktan kaynaklanabilecek büyük maliyetleri vurgulamaktadır. Bulgularımız, gelecekteki riskleri en aza indirmek için sağlam acil durum planlarına ve alternatif ulaşım yollarına duyulan ihtiyacın altını çiziyor” dedi.
Çalışmanın sonuçları, blokajdan etkilenen tüm ticari gemilerin üçte birini oluşturan Maersk'in filosundan elde edilen verilere dayanıyor. Şirketin toplam 69 gemisi ya Ümit Burnu üzerinden yeniden yönlendirilerek ya da Süveyş Kanalı'ndaki gecikmeler nedeniyle etkilendi.
Dalian Denizcilik Üniversitesi, Rotterdam Erasmus Üniversitesi ve Sorbonne Ekonomi Merkezi Profesörü Hercules Haralambides, “Araştırma sadece uluslararası lojistikteki önemli ekonomik riskleri değil, aynı zamanda aksaklıkların günlük operasyonlar üzerindeki önemli etkisini de gösteriyor” diye konuştu.
Maersk'in 89 milyon dolarlık toplam zararının 76 milyon dolarlık kısmı konteyner stoklarını tutma maliyetinden kaynaklandı. Geri kalanı gemi maliyetleri ve çevresel maliyetler oluşturdu.
Özellikle gemi maliyetleri, abluka süresince günlük sermaye, operasyonel, konteyner ve yakıt maliyetlerinin toplanmasıyla hesaplanıyor. Çevresel maliyetler, ilave karbondioksit emisyon miktarının, Avrupa Komisyonu'nun taşımacılık sektörü için standart dış maliyeti olan ton karbondioksit başına 100 dolarla çarpılmasıyla hesaplandı.
Tıkanıklık, daha uzun seferler ve bekleme süreleri nedeniyle Maersk filosunun karbondioksit emisyonlarını 44.574 ton artırdı. Buna ek olarak, Süveyş Kanalı İdaresi gemilerin rotalarından sapmaları sonucunda 5.9 milyon dolar kaybetti.
Araştırmacılar, gizlilik nedeniyle tıkanmadan etkilenen tüm konteyner gemilerinin verilerine erişemedi.
Yemenli Husilerin Kızıldeniz'deki gemilere saldırıları sonucu birçok geminin rotası Ümit Burnu'na çevrildi ve nakliye şirketleri Süveyş Kanalı üzerinden normal rotalarını değiştirmek zorunda kaldı. Çalışmanın metodolojisinin, Husilerin saldırıları nedeniyle Kızıldeniz'de meydana gelenler gibi diğer lojistik aksaklıklara da uygulanabileceği belirtildi.
Antwerp Üniversitesi, Ghent Üniversitesi ve Antwerp Denizcilik Akademisi Profesörü Theo Notteboom, “Çok sayıda geminin uzun bir süre boyunca yeniden yönlendirildiği göz önüne alındığında, hem envanter tutma maliyetleri hem de karbondioksit emisyonları açısından sonuçlar şimdi çok daha büyük. Araştırmacılar, küresel deniz ticaretindeki bu büyük aksaklığın ek maliyetlerini analiz etmek için bizim çerçevemizi kullanabilirler” dedi.
Maersk dava açmıştı
Maersk, Mart 2021'de kaza nedeniyle Süveyş Kanalı'nı altı gün süreyle kapatan konteyner gemisi Ever Given'ın sahibi ve işletmecisi aleyhine 2023'ün şubat ayında maddi zarara uğradığı gerekçesiyle dava açmıştı. Ancak Maersk, 10 ay sonra Danimarka Denizcilik ve Ticaret Yüksek Mahkemesi'nde görülen davayı geri çekmişti. Maersk, basında yer alan haberlere göre maddi kayıplara uğradığı gerekçesiyle 44 milyon dolar talep etmişti.
DENİZ HABER AJANSI
