Cumhuriyet’in ilk gemilerini yapan “Hocaların Hocası” Ord. Prof. Ata Nutku, ölümünün 25. Yılında TMMOB Gemi Mühendisleri Odası’nda düzenlenen söyleşiyle anıldı.

Etkinlik, Gemi Mühendisleri Odası Genel Sekreteri Mustafa Kürşat Pekşen’in açılış konuşmasıyla başladı. Pekşen, katılım sağlayan tüm meslektaşlarına teşekkür ederek kürsüyü denizcilik ve gemi inşaatı tarihi ile ilgili önemli çalışmalara imza atan Prof. Dr. Reşat Baykal’a bıraktı.

Baykal, Türkiye’de gemi yapılamaz denen bir ortamda çelik gemi yapımını gerçekleştiren Ord. Prof. Ata Nutku’nun hayatını anlattı.

Baykal’ın konuşmasının ardından anma programı, Tuğamiral Aydın Eken’in konuşmasıyla devam etti. Eken, Ord. Prof. Dr. Ata Nutku’yu genç kuşaklara tanıtarak hizmetlerini, meslek sevgisini, meslekte hep ilkleri gerçekleştiren çalışmalarını ve başarılarını aktardı.

GMO Genel Sekreteri Mustafa Kürşat Pekşen, konuşmalar sonrasında katkılarından dolayı Prof. Dr. Reşat Baykal’a ve Tuğamiral Aydın Eken’e teşekkürlerini sundu.

Söyleşi sonrasında Gemi Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Salih Bostancı, konuşmacılara teşekkür plaketi takdim etti.

ORD. PROF. ATA NUTKU KİMDİR?

Ord. Prof. Ata Nutku, 26 Ekim 1904’te Yunanistan’ın Preveze kentinde doğdu.  1917’de Bahriye Mektebi’nin Makine Bölümüne girdi ve 4 yıl sonra yeni açılan Gemi İnşaatı Mühendisliği Bölümü’ne geçerek 1924’te yüksek mühendislik diplomasını aldı.

1934’te Türkiye’de gemi yapımına başlanması için girişimlerde bulundu. Cumhuriyet’ten sonra Türk tersanelerinde yapılmış ilk gemi olan “Gölcük” yağ tankerinin 1937’de tamamlanarak denize indirilmesini sağladı.

Ardından “Atak” mayın gemisinin tasarımını ve yapımını gerçekleştirdi. 1943 yılında gemi inşaatı dersleri vermek üzere Yüksek Mühendis Mektebi’ne öğretim görevlisi olarak atandı. 1948’de yarbay rütbesiyle Deniz Kuvvetleri’nden emekliye ayrılarak İstanbul Teknik Üniversitesi’ne profesörlüğe atandı.

Ord .Prof Ata Nutku, gemi inşaatı mühendisliğinin önderi olarak kabul ediliyor. Kendisi, hem eğitim hem de endüstri alanında asker ve sivil yaşamını denizcilik sektörüne adayan, yurtiçi ve yurtdışı kuruluşlarda çalışan, çok sayıda gemi inşaatı mühendisi ve bilim adamı yetiştiren bir akademisyen oldu.

1953’te İTÜ’de bir model deneme havuzunun yapımını sağlayan ve Gemi Enstitüsü’nü kuran, 1960’ta Ordinaryüs profesörlüğe yükseltip öğretim görevinin yanı sıra 1952-1957 arası Denizcilik Bankası yönetim kurulunda görev alarak tersanelerin geliştirilmesinde, araba vapurları, şilep ve yolcu gemilerinin yapımıyla gemi sanayinin canlandırılmasında etkili oldu.

İTÜ’den 1974 yılında emekliye ayrılmış olup aynı yıl TÜBİTAK Hizmet Ödülü’nü kazandı.

Gemilerin iktisadi olarak işletilmesi için kullanım amacına uygun olarak yapılması gerektiği düşüncesinden yola çıkarak geminin iktisadi verimine temel olan işletme koşulları, hız, yol uzunluğu, limanda bekleme ve birim yakıt fiyatı gibi öğeleri göz önünde bulundurarak gemi tasarımındaki bu iktisadi öğelerin teknik tasarım hesaplarının nasıl etkilediği sistemli bir yaklaşım ile “gemi dizaynı” adlı kitabıyla ortaya çıkardı.

Nutku, gemi mühendisliğindeki kurumsal çalışmalarının yanı sıra sabit bir silindirim içinde dönen ikinci bir silindir ve bunun içinde gidip gelen bir pistondan güç sağlayan yeni bir motor geliştirerek ABD’den patent hakkını alıp, kanatları ayarlanabilen yeni tip bir pervane yaptı.

Ord. Prof. Ata Nutku, 31 Ocak 1994 yılında vefat etti.

DENİZ HABER AJANSI