Pakistan'ın, terörizm ve bölgede olası vekalet savaşları tehlikesine karşı, enerji, ulaşım ve altyapı projelerini kapsayan 46 milyar dolarlık Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru'na (CPEC) umut bağladığı ifade ediliyor.
Pekin yönetimi tarafından CPEC kapsamında yapılacak 46 milyar dolarlık yatırımın 30 milyar dolarlık kısmı değişik enerji projelerini kapsıyor. Bu projeler arasında hidroelektrik, kömür, rüzgar ve diğer enerji kaynakları bulunuyor. Enerji alanında söz konusu büyük çaplı yatırımın amacı, Pakistan’ın yıllardır süren enerji krizini sonlandırmak. Enerji projelerinin inşaatında yine Çinli şirketlerin katkısı büyük olacak. 10 bin 400 megavat elektrik enerjisi üretme potansiyeline sahip bu enerji projelerinin 2018 yılına dek tamamlanması hedefleniyor.
Çinli Exim Bank, ulaşım alanındaki inşaatlarda harcanmak üzere Pakistan'a yüzde 1,6 faizle 11 milyar dolarlık kredi sağlayacak. Havaalanı, liman, otoyol ve demiryollarının inşa edilmesiyle Pakistan’ın güneybatısındaki Belucistan eyaletinde yer alan stratejik Gwadar Limanı'nın, Çin’in batısındaki Şinkiyang bölgesiyle bağlanması planlanıyor. Toplam 3 bin kilometrelik bu hatla hem Çin’in Ortadoğu, Afrika ve Avrupa ile ticareti daha az masraflı olacak, hem de jeostratejik ve jeopolitik avantaj sağlanacak.
CPEC'nin gelişimi
İslamabad yönetiminin 1960'larda eski Sovyetler Birliği ile ilişkilerinin soğumasının ardından Çin, İslamabad yönetimiyle yakınlaşmaya başladı.
Çin-Pakistan ilişkileri uzmanı emekli diplomat Ekrem Zaki, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Çin ile Pakistan arasında bir ekonomik koridor kurma fikri aslında yıllardır vardı. Eski Çin Başbakanı Zu Rongji, 2001'de Gwadar'ı ziyaret etmiş ve burada bir liman inşa etme teklifinde bulunmuştu" dedi.
Liman inşasına ilişkin çabaların çeşitli nedenlerle aksadığını belirten Zaki, "Çin'in Batı Şinkiyang bölgesini Pakistan ile bağlayan Karakurum Otobanı'nın inşaatına karar verilmişti. Liman inşaatı ancak 2007'de tamamlanabildi. Çin Başbakanı Li Kıçiang'ın Mayıs 2013'te İslamabad'a yaptığı ziyaretle de CPEC için resmi çalışmalar başlatılmıştı" ifadesini kullandı.
Zaki, CPEC projelerinin hayata geçirilmesi için resmi anlaşmanın Çin Devlet Başkanı Şi Cinpig'in Nisan 2015'teki Pakistan ziyaretinde imzalandığını hatırlattı.
"Kader değiştiren" proje
Pakistan Başbakanı Navaz Şerif, CPEC'yi "kader değiştiren" ve "barış koridoru" olarak nitelendiriyor. Bu projenin getireceği ekonomik kalkınmayla terör sorununun da geride kalması bekleniyor. Pakistan'da 15 yıldır devam eden terörün 100 milyar dolardan fazla hasar bıraktığı, 50 binden fazla kişinin saldırılarda hayatını kaybettiği belirtiliyor.
46 milyar dolarlık CPEC yatırımıyla ülkede ekonominin canlandırılması, İran-Pakistan doğalgaz boru hattı gibi projelerin gerçekleştirilmesi ve bu sayede yeni iş olanaklarının ortaya çıkarılması hedefleniyor. Bu koridordan Orta Asya ülkelerinin de faydalanması öngörülüyor.
Koridorun geçeceği Belucistan eyaletinde, ayrılıkçı örgütlerin silahlı mücadeleyi bırakması ümit ediliyor.
Çin için önemli alternatif
CPEC kapsamındaki projelerin hayat geçirilmesi için huzur, istikrar ve güvenliğin gerektiğinin altını çizen Zaki, "Bu sayede Çin; Ortadoğu, Afrika ve Avrupa ile kısa, ucuz ve güvenli bağlantı sağlamayı hedefliyor" dedi.
Zaki, projelere yönelik ciddi güvenlik tehditlerinin de bulunduğuna işaret ederek "Çin'i kullandığı ticaret yolları üzerinde kuşatma planları mevcut. Bu nedenle Çin, alternatif olarak gözünü Gwadar Limanı'na dikti" ifadesini kullandı.
Çin'in, petrol ihracatının yüzde 80'ini Malakka Boğazı üzerinden denizyoluyla yaptığını söyleyen Zaki, Pekin yönetimini bekleyen tehditleri şu şekilde sıraladı:
"ABD’nin 'Asya Merkezli Politikası' kapsamında Japonya, Avustralya ve Hindistan ile güvenlik işbirliğini yeniden dengelemesi, Güney Çin Denizi'ndeki adalar sorunu, Malakka Boğazı'nın kapatılması tehlikesi, gelişen Hint-ABD stratejik ilişkileri ve Hindistan'ın Hint Okyanusu'nu kontrol altında tutma hayalleri ciddi meseleler olarak öne çıkıyor."
Gwadar Limanı 43 yıllığına Çin'e emanet
Pakistan, Gwadar Limanı inşaatının bir kısmını Singapur merkezli bir şirkete vermişti. Diğer kısmını ise Çin'in China Overseas Port Holding Company şirketi üstlenmişti. Çin şirketi, 248 milyon dolar harcayarak limanı 2007'de tamamlamıştı.
Gwadar Limanı'nın işletilmesi, vergi muafiyetinin de sağlandığı "ekonomik bölge" kurulması amacıyla 43 yıllığına Çin'e devredilmişti. Çin, 230 milyon dolar daha harcayarak Gwadar'a modern bir havaalanı da inşa edeceğini duyurmuştu.
Gwadar Limanı'nın faaliyete geçmesiyle Pakistan’ın dünyanın önemli ekonomik merkezlerinden biri olacağını kaydeden Pakistan ordusundan emekli Korgeneral Asif Yasin Malik, "Çin için Gwadar Limanı'nı 43 yıllığına kontrol altında tutmak son derece tatmin edici bir gelişme. Çin, bu sayede Hint Okyanusu'ndaki Malakka Boğazı'ndan mallarını Afrika, Avrupa ve diğer ülkelere götüren gemilerin bloke edilmesi halinde, buna müdahale edebilecek" diye konuştu.
CPEC'nin güvenliği
Pakistan ordusu, ülkenin “kaderini” değiştirmeyi hedefleyen CPEC'nin korunması için özel komandolar ve paramilis güçlerden oluşan 12 bin kişilik özel bir güç kurulduğunu açıklamıştı. Bu özel birlik, Gwadar ve diğer projelerde çalışan Çinli mühendis ve teknisyenleri koruyacak.
Pakistan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Rahil Şerif, daha önce yaptığı açıklamada, yabancı istihbarat ajanlarının dışardan fonlama yaparak Pakistan'ın huzurunu bozmaya çalıştığını ancak her türlü fedakarlığa katlanarak CPEC'nin tamamlanacağını ifade etmişti.
Deniz Haber Ajansı
