Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in imzaladığı Türkiye'ye yönelik yaptırım kararlarının ardından Ankara harekete geçti. Önceki gece Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek başkanlığında üç saatlik bir toplantı gerçekleştirildi. Toplantıdan "kırmızı hat planı" çıktı. Ekonomi yönetimi Rusya'nın yaptırımlarına karşı, yansımanın minimize edilmesi, sektörlere sağlanacak destekler ve ivedilikle alınacak önlemlere ilişkin seçenekleri masaya yatırdı. Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun onayına sunulacak olan planda, Rus mallarının 'kırmızı hat'a alınmasından tercihli ticaret anlaşmasının yavaşlatılmasına, yaş meyve-sebzelerin başka pazarlara yönlendirilmesinden Rus plakalı TIR'ların kapsamı denetime alınmasına kadar birçok seçenek bulunuyor.
İLK ADIM YAŞ SEBZE-MEYVE İHRACATI: İhracatta birinci sırada yer alan yaş sebzemeyve için acil eylem planı hazırlandı. İlk adım Rus gümrüklerinde kasten bekletilen yaş meyve-sebzelerin iadesinin sağlanması olacak. Bu ürünlerin hızla iadesi sağlanacak. Bir yandan da yaş-sebze meyve sebze ihracatçıları ile bir araya gelinecek. Gümrükten gelen malların nasıl değerlendirileceğine firmalarla birlikte karar verilecek.
RUS ÜRÜNLER KIRMIZI HATTA: Rus tarafının çıkardığı zorluklara karşılık onlardan gelen ürünler de 'kırmızı hat'a alınacak. Rusya'dan gelen mallar da tam sayım kapsamına alınarak denetimler sıklaştırılacak.
TEKSTİL-HAZIR GİYİM: Hükümete, ihracatçıların zarar görmemesi için tekstil-hazır giyim, elektrikli makine, kimyasal ürünlerin başka pazarlara yönelmesine destek verecek.
KONTRATLI İŞLEMLER: Müteahhitlik gibi kontratlı işlemler doğalgaz alımında alternatif kaynaklar değerlendirilecek.
TRANSİT GÜZERGAHLARDA YAVAŞLATMA: Türk kamyon ve TIR'larına zorluk çıkaran Rusya'ya aynı şekilde karşılık verilecek. Rusya'nın Türkiye'den transit olarak kullandığı güzergahlarda yavaşlatmalara gidilecek. Rus plakalı kamyon ve TIR'lar tam tespit yöntemiyle (içindeki mallara tek tek bakılacak) denetlenecek.
TİCARET ANLAŞMALARI MASADA: Rus tarafının bütün çağrılara karşın yaptırımları genişletmesi yönündeki adımlarına karşılık tercihli, serbest ticaret anlaşmaları yeniden masaya yatırılacak. Bu anlaşmaların yavaşlatılması da seçenekler arasında yer alıyor.
ÜÇÜNCÜ NÜKLEER SANTRAL: Üçüncü nükleer santral konusunda Rus şirketlerin devre dışı bırakılması da seçenekler arasında yer alıyor.
TURİZM SEKTÖRÜNE ÖNLEMLER: Turizm sektörünün rezervasyon iptalleri nedeniyle zora girmesi önlenecek. Farklı ülkelere indirimli kampanyalar düzenlenecek. İndirimli satış kampanyalarından teşvike kadar birçok başlık yer alıyor. Rus tarafının vizeyi tek taraflı kaldırma kararına karşılık tur şirketleri aracılığıyla daha ucuza konaklayan Ruslara artık avantajlı tur paketleri mercek altına verilecek. Rusların Türkiye'de neredeyse maliyeti tutarında tatil dönemi sona erecek.
İŞADAMLARINA AYNI MUAMELE: Türk işadamlarına çıkardıkları zorluklara karşılık Rus işadamları da dönüş bileti sorulacak.
DOĞALGAZ TEDARİKİ: Doğalgaz tedarikinin başka yere kaydırılacağı mesajı verilecek. Gerekirse sözleşme yenilenecek. Spot piyasadan LNG alımı ile stoklar desteklenecek. Nijerya, Cezayir'den LNG alımı artırılırken, Katar gibi ülke seçenekleri de kullanılacak. Kuzey Irak takvimi de hızlandırılacak.
TÜRK KONSEYİ GÜÇLENDİRİLECEK: Kafkasya ve Orta Asya ülkeleriyle ilişkiler geliştirilecek. Türk Konseyi güçlendirilecek. Latin Amerika, Kayipler ile yeni ticari ortaklık görüşmeleri hızlandırılacak. İpekyolu güzergahındaki ülkelerle bağlantılar güçlendirilerek, alternatif pazarlar yaratılacak.
İHRACATÇI 'İTİDAL' İSTEDİ
Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş'la bir araya gelen Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi, Rus işadamlarına "itidal" çağrısı yaparken, "İşadamları barış elçisidir. Bu süreçte de öyle davranarak milliyetçi çıkışları bastırmalılar" dedi.
RUSYA NE YAPTI?
Türk firmaları güvenliği ilgilendiren alanlarda faaliyet yürütemeyecek.
1 Ocak 2016'dan itibaren Türk vatandaşlarının, Rusya'da işe alınmasına yasak getiriliyor.
Sebze-meyve ve zırai ürünlerin ithalatına sınırlama geliyor.
Rusya'ya taşımacılık yapan araçlar, sıkı kontrol ve denetim altına alınacak. Charter seferlerin tamamı askıya alınıyor.
1 Ocak 2016 tarihinden itibaren vizesiz seyahat uygulaması dondurulacak.
Karadeniz ve Azak Denizi'ndeki tüm limanlarda Türk gemilerine kontrol güvenliği artırılacak.
TÜRKİYE NE PLANLIYOR?
Rus gümrüklerinde kasten bekletilen yaş meyve-sebzeler iade edilecek.
Rus ürünleri 'kırmızı hat'a alınacak. Tam sayım yapılarak denetlenecek.
Doğalgaz alımında alternatif kaynaklar değerlendirilecek. Nükleer santralde Ruslar devre dışı kalabilir.
Rusya'nın Türkiye'den transit olarak kullandığı güzergâhlarda yavaşlatmalara gidilecek.
Ucuza konaklayan Ruslar'a karşı avantajlı tur paketleri mercek altına alınacak.
Karşılık tercihli, serbest ticaret anlaşmaları yeniden masaya yatırılacak.
DOĞALGAZIN YÜZDE 56'SI RUSYA'DAN
Bu arada Türkiye-Rusya ticari ilişkileri, son yıllarda dikkat çekici rakamlara ulaştı. Rusya, Türkiye'nin, Almanya'dan sonra ikinci büyük ticaret ve turizm ortağı. Ticaret hacmi, 20 milyar doların üstünde.
Türkiye, doğalgazının yüzde 56'sını, petrolün ise yüzde 35'ini Rusya'dan alıyor. İki ülke işadamlarının karşılıklı yatırımları, 20 milyar dolara ulaştı.
Türk müteahhitleri, Rusya'da 62 milyar doları bulan iki bine yakın proje üstlendi.
Deniz Haber Ajansı
