Bu yazımı denizciliğe ilk adımını atan genç kardeşlerim için yazıyorum;
Yazımı asla kimseyi eleştirmek için yazmıyorum, ben de bir denizciyim ve eminim bilmediğim çok şey vardır ama yaşıma rağmen hala daha kitaplar üzerinde çalışıyorum.
Öncelikle bilinmesi gereken dünyadaki bütün mesleklerin doğuşu denizciliktendir ve her mesleğin de kendine gore bir başlayış ve gelişim kültürü vardır. Büyük çoğunlukla bütün meslek sahipleri, işlerinin her türlü ve gelişimini ve tarihini bilirler. Meslek odaları vardır, meslek ile ilgili çeşitli yayınları, kitapları okuyarak yakınen takip ederler.
Örneğin bir kalp doktoru ile sohbet etseniz, dünyada ilk kalp ameliyatını kim yapmıştır ve kalp ile ilgili her türlü bilgilere sahiptirler. Bir mimar veya inşaat mühendisi ile sohbet etseniz, ilk mimari tarzları, inşaat tiplerini çadırdan başlayıp gotik tarzından devam ederler, tüccar deseniz, eski Mısırlılara kadar inerler. Ama denizci sohbeti derseniz bitmez, sonu yoktur, dünyanın kuruluşundan, okyanusların 13.000 metre dibindeki Davy Jones lockerine kadar gider. Şiirleri,ş arkıları ve destanları ile günlerce sohbet eder ve yine de bitmez ven en önemli tarafı ise herkes cankulağı ile dinler ve bitmesin diye de ısrar ederler.
Şu anda dünyada denizcilik ile ilgili yazılmış olan binlerce kitap var ve eski denizciler derler ki ; Okul sadece anahtar verir ama kitap okumadan denizcilik yapılamaz, denizci kendisini geliştiremez.
Buradan bütün genç denizci kardeşlerime sesleniyorum ;
'Lütfen boş zamanlarınızda devamlı mesleğiniz ile ilgili kitaplar okuyun. Harçlıklarınızdan bir miktar ayırıp kitap alın. Halen dünyada basılmış 400.000 denizcilik kitabı var ama maalesef Türkiye’de hiçbirini bulamazsınız. Gittiğiniz her yabancı limanlarda kitapçıları ziyaret edin. Akdeniz'de Cagliari adası bunun için bir hazinedir. Unutmayın Türk denizciliğinin gelişimi için sizlere ihtiyaç var. Her kitaptan yeni bir şey öğrenir ve İngilizce meslek diliniz de gelişir. Şu anda bütün dünyanın Türk denizcilerine verdiği tepkide birinci sebep ingilizcedir. Daima eleştiriye açık olun ve değerlendirin, bu bir erdemdir.
Denizcilik mesleği bir kültür ve bilgi kaynağıdır,
Örneğin; Acaba kaç kişi merak etmiştir ki ?
1) Dünyada, bütün bu okyanuslarda,kapalı ve açık denizlerde kaç ton su vardır?
Cevap: 75 mil taban alanı olan ve 70.000 mil yüksekliğindeki bir silindiri dolduracak kadar su var. Rakam ile ifade edildiğinde 16 üzeri 15 M/Ton.
( Kaynak,İngiliz Araştırmacı, ressam Mr.James Clary – Superstitions of The Sea )
2) Ortalama 1m yüksekliğindeki bir dalganın sürati saatte kaç mildir ?
Cevap: 40 Mildir.
3) Tsunami dalgasının sürati satte kaç mildir?
Cevap: 400 Mildir.
Hepimizin bildiği gibi, dalga suyun yükselip alçalmasıdır ve su kütlesi bir yöne doğru hareket etmesi değildir. Rüzgarın, karadan dökülen kuvvetli su kütlesi veya şiddetli bir akıntı ile suyun yükselmesi ile oluşan kinetic enerjinin suyun alçalması ile önündeki suyu yükseltmesi ve bu kinetik hareketin bir yönde devam etmesi şeklindedir ve biz bunu dalganın bir yönde gitmesi şeklinde algılarız, yüksekliği de onu yaratan sebebin gücüne bağlı olarak değişir. Bu yükseklik 0-25m arasıdır. Fırtına nedeniyle oluşan dalga yüksekliği en çok 10 metredir fakat su altı yanardağ patlamasından oluşan Tsunami dalgası (Edonezya ve Japonya'nın kuzey doğusunda) ile Afrka'nın güney doğusunda güney batıya doğru olan kuvvetli akıntıya karşı 12 saat süre ile güneybatıdan saatte 50 milin üstünde rüzgar estiğinde oluşan(Abnormal Wave) her iki dalganın yüksekliği de 25 metreye kadar ulaşır. Ancak Typhoon Pasifikte-Tropical Fırtına batı Atlantikte ve her ikisinin de dalga yükseklikleri 10 metreyi geçmez ancak bu dalgalar da büyük tonajlı gemiler için dahi büyük tehlikeler yaratabilirler. Ek olarak her iki fırtınanın da aynı olmasına karşın, coğrafik olarak farklı isimler alırlar. Typhoon, 70-80 mil çapında ve çok sürat ile ilerler. Tropical Fırtına'nın çapı ise 1000 mili geçer ve çok ağır ilerler. Typhoon kuzey-kuzeybatı (NNW) yönünde ilerlerken,tropical fırtına ise kuzey-kuzey doğu (NNE) yönünde ilerler. İşin ilginç yanı ise böylesine güçlü fırtınaların merkezlerinde hava çok sakindir.
Bazı enteresan kelime anlamları :
Örneğin;Çin’in en büyük şehir ve limanlarından biri olan ‘SHANGHAİ’ İsmi nereden gelir ?
1400-1500’ yıllarında dünyanın belirli korsan limanları vardır, Shanghai,Montevideo,Singapore,Tanca gibi,
Korsan gemisi bir limana vardığında eğer personele ihtiyacı var ise, kaptan yanına güçlü kuvvetli bir personel daha yanına alarak bara gider ve gözüne kestirdiği bir adamı masasına davet ederek sarhoş olana dek, içirirler vekıvama geldiğinde yüklenip gemiye götürürler. Sarhoş adam kendisine gelip,gözlerini açtığından gemi çoktan açık denizlere açılmıştır.Adamın geriye dönüşü birkaç yılı alır. İşte bu operasyona Shanghai deniliyor.
CATCH UP (KETCHAP) ne anlama gelir?
1500 lü yıllarda yine bir korsan kaptanın personele ihtiyacı olduğunda yine yanına küçlü bir personelini alarak bir limanda sahile iner,sahilde karısı ve çocuğu ile yürüuüşe çıkmış göz doldurucu birine rastladığında arkadan yaklaşarak adamın kafasına vurarak bayıltır ve bir çuvala koyarak ailesinin gözleri önünde gemiye kaçırırlar. Bu zavallının da evine geri dönüşü birkaç yılı alır.
HORSE COURSE ne anlama gelir ?
Atlar başlarına vurulan üzengi nedeniyle sağı-solu göremez ve sadece önlerini görebilirler. Bizim denizciliğimizde çok kullanılan ve yanlış olan ‘Pruvan Neta Olsun’ sözü.
COMPASSWİDE WATCH ne anlama gelir ?
Seyirde dört bir yanını da kontrol altında bulunduran denizcilerin seyir sistemine denir. Örneğin, geminin kıçında denizde oluşabilecek bir kirlenmeyi dahi önceden görüp tedbir alınabilir.
DAVY JONES LOCKER nedir ?
Eski bir inanışa göre 1500'lü yıllarda bir gemide büyük ahlaksızlıklar yapan bir denizcinin gemi personeli tarafından öldürülerek denize atılması sonunda denize atılan bu denizcinin okyanuslar dibinde her türlü şeytanlar ile iş birliği yaparak kurduğu bir nevi cehennem. Denizde ölen denizcilerin direct olarak gittikleri öbür dünya. Her türlü intkam işkencelerinin yapıldığı okyanuslar dibindeki denizcilerin mezarlığı. Bir inanışa gore de karada ölen denizcilerin gittikleri Feddlers Green (Kemancı Cenneti), burada ise Davy Jones Lockerin aksine neşeli kabare kızlarının (Chorus Girl) bol olduğu, her türlü içki ve sigaranın ücretsiz ve limitsiz olarak ikram edildiği yer.
Kaynak: Yazar Chris Miller-The Devil and The Deep , Yazarlar,Bill Beavis ve Richard G.McCloskey-Salty Dog Talk.
Son zamanlarda her kesimde kullanılan yanlış bir söz : ‘ ÇIKTI ALMAK’ bir yazının kopyasını almak.
Aslında bu sözcüğün Türkçe ve İngilizce kullanımı var : Yazdırmak veya Print Out.
Yazacak daha pek çok şey var ancak alacağım tepkilerden emin olduğum için yazmıyorum çünkü biz Türk denizcileri eleştiriye kapalıyız ve kolay kolay yanlışlarımızı kabul edemiyoruz. Aslında ölçüyü, sınırı aşmayan olumlu veya olumsuz eleştiriler herzaman gelişimin en büyük desteğidir ve kabul etmek erdemliktir.
Yine başka bir soru; Amerika’yı ilk kim keşfetmiştir ?
Chrsitopher Columbus değil,Norweçli denizci Leif Ericson’dur. ( Ünlü denizci Kızıl Eric’in babası)
Kaynak: Norweçli bayan professor DAVA SOBEL –Longitude ve bunu da Newfoundland adasında yaptığı kazılar sırasında elde ettiği yazılı döküman ve yapıtlarla kanıtlamıştır.(m.s.1000).Halen daha özellikle Amerika ve İspanya’nın bunun Kabul edemeyişi,Amerika’da Colombia Üniversitesinde tartışma konusu olarak devam ediyor.
Mesleğimizde halen daha alfabe olan Enlem ve Boylam’ın ilk kimler tarafından bulunduğunu bilmeyen yüzlerce arkadaşımız var.
Enlem : İlk defa M.S.882 yılında Suriye’nin Sencar çölünde namaz saatlerini hesap ederken meşhur Suriye’li Astronm,matematkçi, filozof ‘AL MAMUN’ tarafından bulunmuştur.
Boylam: ingiltere boylam için tam 400 yıllık ödüllü bir mücadele vermiş ve Galileo dahi başarısız olmuştur .Tamamıyla zaman ile alakalı olduğu için ilk defa 1655 yılında İngiliz Saatçi John Harrison tarafından geliştirilen ve deniz şartlarında kullanılabilen bir kronometreyi geliştirmiş fakat denizci olmadığı için bunun kanıtını arkadaşı Capt.James Cook aracılığı ile 1665 yılındaki 3.yolculuğunda tatbik ederek kanıtlanmıştır. Doğal olarak boylam başlangıcı olarak da Greenwich-İngiltere kabul edilmiştir.
Extra Navigation Sistemleri ;
CIRCUM NAVIGATION : Bir kara parçasının etrafından dönülerek yapılan seyir sistemi.
ALTURA NAVIGATION : Kuzey-güney yönünde yapılan seyir sistemi.
SPIRIT NAVIGATION: Bir denizcinin öldükten sonra ruhunun gökyüzüne doğru yaptığı son seyir sistemi.
DEĞİŞİK CONTEYNER TERİMİ:
SHIT : STOW HIGH IN TRANSIT-Konteyner gemilerinde üst sıralara konan transit konteynırlar.
Kaynak : DAVA SOBEL-LONGİTUDE , 11 İtalyan bilim adamının yazdığı ve editörlüğünü de SİLVİO A.BEDİNİ TARAFINDAN YAPILAN ; THE AGE OF EXPLORATION AN ANSYCLOPEDIA ; CINC SEGLES DE LA UNIVERSITAT DE VALENCIA – CEL I TERRA ( kitap İspanyolcadır.)
İNGİLİZCEDE GEMİLERE NEDEN ‘SHE’ DENİR ?
Doğurgan olduğu, devamlı yıkanıp boyandığı ve denizli havalarda devamlı poposunu salladığı için.
Dünyanın en büyük aşk destanı bir denizciye aittir.
–EL PARAIZO PERDIDO, Yasak Cennet, bu destan İspanyollara aittir ve kitap dili de ispanyolcadır. Her yıl yeni basımı yapılır.
Kusursuz büyüklük sadece Allah’a mahsustur.
