1950 yılında 500 milyon ton olan deniz ticaret hacmi bugün 18 kat artarak 9 milyar tona ulaştı. Hacim olarak dünya ticaretinin yüzde 75’i denizyoluyla, yüzde 16’sı demiryolu ve karayoluyla, yüzde 9’u boru hattı ile binde 3’ü ise havayolu ile gerçekleşiyor.
2012 yılı başında dünya filosundaki 300 GT ve üzeri toplam gemi sayısı 48 bin 197 adede ulaşırken, toplam gemi tonajı bir milyar 46 milyon DWT ve toplam konteyner filo kapasitesi 15,3 milyon TEU’ ya ulaştı.
2012 yılı başı itibariyle DWT tonaj bazında toplam dünya deniz ticaret filosunun yaklaşık yüzde 70’i 10 ülke tarafından kontrol ediliyor. Bu kapsamda 217 milyon DWT (yüzde 16,4) ile Yunanistan ilk sırada, 210 milyon DWT (yüzde 15,8) ile Japonya ikinci, 125 milyon DWT (9,5) ile Almanya üçüncü sırada yer alıyor. Türkiye ise 22,5 milyon DWT’luk filo kapasitesi ile dünyada 15. sırada kendine yer buldu.
2011 yılında toplam deniz ticaret hacmi 8,8 milyar ton olup bunun yaklaşık yüzde 35’ini sıvı dökme yükler, yüzde 28’ini demir, maden cevheri, kömür ve tahıl ticareti oluşturmaktadır. 2011 yılında toplam deniz ticaretinin yüzde 17’sini ise konteyner taşımacılığı gerçekleştirmiştir.
Bugün dünya ticaretinin finansal toplam değeri 15 trilyon doları bulurken, 9 trilyon doları denizyolu ile yapılmaktadır. Dolayısıyla parasal değer bakımından dünya ticaretinin yüzde 60’ı denizyolu ile gerçekleşmektedir.
Son 60 yılda, denizyolu konteyner ticareti sıfırdan bir milyar 500 milyon tona ulaşmıştır. 2010 yılında, küresel denizyolu konteyner ticaretinin değeri 5 trilyon 600 milyar dolar civarında bulunurken, bu rakam toplam dünya deniz ticaretinin yaklaşık yüzde 60’ına karşılık gelmektedir. Dünya deniz ticaretinin kalan yüzde 40’ına karşılık gelen 3 trilyon 400 milyar dolarlık kısmını ise ağırlıklı olarak petrol ve petrol ürünleri, demir cevheri, kömür, hububat ve diğer küçük dökme yüklerinin ticareti oluşturmaktadır.
Navlun piyasaları
Dünya büyüme rakamları ve ticaret hacmi direkt olarak denizyolu taşımalarını etkilemektedir. Günümüzde bu etki dünya ticaret hacmindeki dalgalanma, küresel ekonomik krizin etkilerinin halen devam etmesi ve petrol fiyatlarındaki artış ile kendisini göstermektedir.
2011 yılında 8,8 milyar ton olan dünya deniz ticaret hacmi bir önceki yıla göre yüzde 5,6 büyürken, dünya deniz ticaret filosu bir önceki yıla göre yüzde 8,4 oranında büyümüştür. Dolayısıyla yük hacmindeki talep artışı, filo tonaj arzını karşılayamadığı için navlun fiyatları negatif etkilenmiştir.
2008 yılında yaşanan küresel ekonomik kriz neticesinde, Baltic Dry Index (BDI) dramatik bir düşüş sergilemiş, 21 Mayıs 2008'de 11.973 puan iken, 2 Aralık 2008'de 684 puana düşmüştü. Dolayısıyla, navlun piyasaları kriz öncesine göre yaklaşık 12'de birine düşmüştür.
Son günlerde gerileme olmasına rağmen genelde artan petrol fiyatları işletme maliyetlerini arttırmakla ve düşük seyreden navlun fiyatları nedeniyle sektörün ayakta durmasını zorlaştırmaktadır. Ayrıca, Avrupa'da yaşanan ekonomik krizin bankaların bilanço küçültmesine giderek sektöre verilecek Kredileri daraltacağı ve denizcilik sektörü açısından finansman teminini güçlendireceği değerlendirilmektedir.
Sonuç olarak, gelişmiş ülkelerde yaşanan derin kriz, talebi olumsuz etkilese de Çin ve Hindistan gibi gelişmekte olan ülkelerin göstermiş oldukları büyüme performanslarına paralel olarak artan hammadde ve enerji talepleri sektörü ve navlun fiyatlarını ayakta tutmaya devam etmektedir.
Hedefe ulaşmak
Deniz ticaretinin önemini kavrayan ülkeler, dünyada etkili konuma gelirken, dünya ekonomisinde strateji geliştiren ülkelerde ise söz sahibi olma trendi daha da yükselmektedir. Deniz Ticaret filosunun büyüklüğü ülkelere büyük katkı sağlama konusunda etkili olmamış ancak stratejik veri oluşturan ülkeler dünya ticaretinin sözcüsü konumuna gelmiştir. Bunun en önemli göstergesi Yunanistan’dır. Yunanistan dünya deniz ticaret filosunda kapasite olarak birinci sırada bulunurken, global ekonomi verilerinde, ise ülkesine bir katkısı yoktur.
Diğer taraftan, Japonya, Güney Kore, Çin, ABD, Hindistan ve İngiltere strateji geliştirerek, deniz ticaretinin ülkelerine katkısını en üst düzeyde tutmayı başarmıştır.
Sevgi ile kalın
