Biz her ne kadar mali piyasalarda yaşanan çalkantıyı pek önemsemesek ve bu dönemi “bekleme ve tatile devam etme” zamanı olarak tanımlasak da…
Mali piyasaların gerçekleri bizim varsayımlarımızı alt üst ediyor.
***
Mayıs ayı sonunda / Haziran ayı başında Euro kuru 2,30 TL dolaylarından yükselip de 2,50 TL dolayına gelince “işte tamam, bu kur iyi seviye” demiştim kendi kendime.
Profesyonel olarak çalıştığımız firmamızda finans yönetimine de bakıyoruz. Firmamızda önümüzdeki yıllarda gelirimiz, son dört yılda da olduğu gibi, Euro olacak.
Geçen dört yılın üçünde Euro kurundan çok “dayak yedik” !!!
Ortalaması 1,98 TL’ye gelen kurdan Euroları bozdurmak zorunda kalmıştık. Nereden baksanız %20 fark var… Euro kuru 2,30’da olsa bütün işçilik masrafları nerede ise bedavaya gelecekti !!!
İşte bu nedenle iyi bir kur bulunca “forward işlem” yapma düşüncesindeyim.
Forward Euro satmaya da forward Euro satın alma Türkiye’de daha çok yaygın yapılmıyor. Ama aslında forward işlemler kur riskini ciddi anlamda azaltabilecek bir uygulamadır.
Diyelim ki ithalatçısınız ve yurtdışından mal getiriyorsunuz. Malınızı da vadeli TL satıyorsunuz. Ödemeleri alınca da dövize dönecek yine mal alacaksınız.
Mallar Türkiye’ye gelince varsayalım mi Euro kuru 2,30 TL idi. Mallar üç ayda satılacak; ama siz üç ay sonraki Euro kurunu bilemediğiniz için kafanıza göre bir kur belirleyip (diyelim ki 2,40 TL) malınızı o kurla çarpıp TL fiyatına döndürüyorsunuz.
Hal bu ki 90 gün sonraya bankanızdan forward kur satın alabilirdiniz. Örneğin 90 gün sonra 10.000 Euroya gereksiniminiz olacaksa, Bankanız size 90 gün sonrası için kuru verir. Yani 90 dün sonra piyasada kur ne olursa olsun, Bankanız size o verdiği sabit kurdan 10.000 Euro satacaktır.
Hemen örnekleyelim.
Bugün diyelim ki Euro kuru 2,65 TL. Bankanızdan 30 Kasım 2013 tarihine 10.000 Euro forward Euro satın alma kuru isteyin. Sanırım size 2,68 TL falan verecektir (eğer kurun düşeceğini bekliyorlarsa düşük kur bile, yani 2,60 TL bile verebilirler). Anlaşmayı yaparsınız; kurunuza bağlarsınız (tabi bankanızda bu seviyede bir kredi limitinizin olması gerekir).
30 Kasım 2013 günü geldiğinde, piyasada Euro kuru ne olursa olsun, siz 26.800 TL’yi bankaya götürüp 10.000 Euronuzu alırsınız. Eğer kur daha yüksek olmuşsa (örneğin 2,70 TL) kar edersiniz; yok daha düşük olmuşsa (örneğin 2,60 TL) kardan zarar edersiniz.
Ama riskinizi en aza indirmiş olursunuz.
Aynı işlem Euro geliri olan firmalara tarafından forward Euro satmak biçiminde de yapılabilir. TL gideri olup da Euro geliri olan firmalar böylece TL giderlerini karşılayacakları Euroyu sabit kurla satarak önlerini rahatça görebilirler.
***
İşte biz de naçizane profesyonel olarak çalıştığımız işimiz için Haziran ayında forward Euro satmak istemiştik. Yıl sonuna kadar her ay başında 100.000 Euro satacağız; firmanın TL masraflarını bu TL ile ödeyeceğiz. Düşünce bu.
Bankamızdan istedik, o zamanlar kur 2,50 TL dolayında olduğu için 2,50 TL’den başlayarak yıl sonunda 2,54 TL’ye kadar çıkan forward kurları verdiler.
Ben memnun olmuştum. İşlemi yapma niyetinde idim. Tabi patronumla konuştum. Patronum önce kararsız kaldı. Sonra “yok” dedi. “Yapmayalım; bekleyelim. Dünyada daha çok karışıklık olabilir”.
Emir demiri keser (!); biz de forward işlemi yapmadık.
O anda biraz üzülmüştüm; fırsat kaçırdığımızı düşünmüştüm. Benim beklentim, Merkez Bankamızın ne olursa olsun faiz silahına dayanacağı ve kurun yükselmesine izin vermeyeceği idi. Yani böylece faiz yükselirken TL değer kazanacak ve kur baskılanacaktı. Çünkü bugüne kadar son dört - beş yılda hep böyle yapmıştı Merkez Bankamız.
***
Bugün itibarı ile ise yanıldığımı görüyorum. Euro kuru 2,70 TL’ye dayandı. Bence çok çok yükseldi. Bence değil bütün yabancı yorumcularca da TL’nin üzerindeki aşırı değerli durum artık tamamen ortadan kalktı.
Bütün bunlara bahane olarak gösterilen cari açık bu döviz kuru ile bence geberir gider zaten… Kim daha üç ay önce 2,30 TL olan Euroya 2,70 TL ödeyecek de dışalımla mal getirecek ki ?
Yine de artık kur konusunda hiç emin konuşamıyorum. Bana sorsanız benim yılsonu Euro kuru beklentim en fazla 2,40 TL’dir hala.
Ama…..
Ertuğ Yaşar;
Tuzla, İstanbul; 21.08.2013
