Nordic Marine Insurance Plan dediğimiz sigorta şartları, Nordic Deniz Sigortacıları Birliği ( CEFOR), Danimarka Denizcilik Örgütü, Finlandiya Armatörler Birliği, Norveç Armatörler Birliği ile İsveç Armatörler Birliği’nin iş birliğinde hazırlanmış bir sigorta şartları bütünüdür.
Plan, her dört yılda bir düzenli olarak değişen şartlara uyum sağlayabilmek amacı ile güncelleştirilir. En son hali olan 2023 versiyonu ise Ekim 2022 de güncelleştirilen hali olup, bir sonraki güncelleme ise 2027 yılına planlanmıştır.
Armatör ve sigortacı arasında gerçek bir iş birliğinin ürünü olan Nordic Plan’ın amacı sigortalanamayan riziko sayısını asgariye indirebilmek için sigorta kurallari çerçevesinde şartları zorlamak ve fırsatlar yaratmaktır. Bu nedenle de “Institute Time Clauses” gibi, tarif edilmiş belirlenmiş riskleri teminat altına alan bir sigorta teminatı olmaktan ziyade “All Risks” dediğimiz bir sigorta sistemidir.
Temel olarak dört ana bölümden müteşekkil olan Nordic Plan’ın birinci bölümü (Part 1- Chapters 1-9) tüm sigorta türlerini kapsayan kuralları; ikinci bölümü (Part 2 – Chapter 10-13) özellikle tekne ve makine sigortalarına mahsus olan kuralları; üçüncü bölümü (Part 3 – Chapter 14-16) tam zıya ile ilgili navlun sigortaları gibi özel sigortalar, harp rizikoları, kira/gelir kaybı (Loss of Hire) sigortaları gibi denizle ilgili diğer sigortaları; dördüncü bölümü (Part 4- Chapter 17-21) ise balıkçı gemileri, mobil off-shore üniteleri, gemi inşa sigortaları gibi geleneksel gemilerin dışında kalan deniz araçlarının sorumluluk sigortalarını içermektedir.
Nordic Sigorta Planın’da, plan kavramının kullanılma sebebi bir bütün olarak düşünüldüğünde sigorta ve police şartlarından öte başlı başına bir plan niteliği taşımasıdır. Özellikle 2023 planında yer alan değişikliklerin tam anlamı ile öneminin kavranabilmesi için yorumları ile birlikte okunup değerlendirilmesini tavsiye ederim. Günümüz dünyasında sürdürülebilirlik ve yaptırımlar gibi önemli zorunluluklar göz önüne alınarak şartlarda gözle görülür esneklikler ve tanınan tamirat sürelerinde artışlar getirilmiştir. Örneğin Chapter 12-12’de eski klozlarda tersane seçiminde en ucuz olan tersane önem teşkil edip sigortacılar hasarı buna göre değerlendirirken, 2023 versiyonunda, sigortalı, karbon emisyonunu ve removal masraflarını göz önüne alarak daha pahalı ama olay yerine daha yakın bir tersaneyi seçme hakkına sahip olmaktadır. Tabii ki bu husus anlatıldığı kadar kolay olmamakta, oldukça detaylı bir hesaplama sistemine dayandırılmakta. Bu da doğal olarak dispeççinin görevidir.
Loss of Hire (Gelir Kaybı) Sigortası: Planın 2023 versiyonunda bu bölümde de sigortalı lehine belirgin düzenlemeler yapıldığını görmekteyiz. Gelir kaybı sigortasında temel prensibin, bahis konusu gelir kaybının tekne makine sigortası teminatına giren bir hasar sonucu vuku bulması gerekliliği olduğu bilinmektedir. Tekne makine sigortası Nordic Plan’ın dışında başka bir sigorta kuralları çerçevesinde yapılmış ise, hasarın bu kurallar tahtında teminata dahil olması gerekir.
Planın bir önceki metninde “Loss of Income- gelir kaybı“ olarak geçen ibare ise yeni metinde daha detaylı tarif edilerek “deprived of income-earning activity- gelir kazandırıcı aktivitelerden mahrum kalmak” olarak değiştirilmiştir. Poliçede günlük kazanç bedelini belirlerken dikkat edilmesi gereken bir başka husus da “determined- kararlaştırılmış” sözcüğünün kullanılmasıdır. Eski klozlarda “fixed” olarak geçen bu ibare 2023 klozlarında “determined” olarak değiştirilmiştir. Günlük kazanç miktarının poliçede önceden sabitleştirildiği, yani “determined-agreed” ibareleri ile bağlandığı takdirde, bir kaza esnasında günlük kira miktarı, piyasa çalkantıları nedeniyle, poliçede belirtilenden az dahi olsa, sigortacı yine de poliçede belirtilen miktarı tazmin etmek durumundadır. Ancak bu günlük kazanç miktarının tespit edilmesi esnasında sigortacı ve sigortalının karşılıklı görüşleri alınmalı ve taraflar poliçenin başlangıç tarihinden önce yazılı ortamda karşılıklı mutabık kalmalıdırlar.
Bir gemi, sigorta teminatına girmeyen bir olaya maruz kalmadan çalışamaz duruma düşüp gelir kaybına uğrarsa bu kayıp Loss of Hire sigortasının kapsamına dahil edilemez. Loss of Hire sigortacıları, her ne kadar, bir kaybın teminata dahil olup olmadığı hususunda tekne sigortacılarını takip etmekte iseler de hasarın tazmin edilmesi ve hesaplanması konusunda tamamen bağımsız hareket ederler. İlgili klozun İngilizce metni referans olması açısından aşağıda yer almaktadır.
Clause 16-1. Main rules regarding the liability of the insurer
The insurance covers the assured’s loss of income due to the vessel being wholly or partially deprived of income -earning activity as a consequence of damage to the vessel which is recoverable under the conditions of the Plan, or which would have been recoverable if no deductible had been agreed.
Lider sigortacının yetkileri :
2023 versiyonunda lider sigortacının koasürörlere oranla yetkileri daha da arttırılmış ve ipotekli alacaklı kreditörün de çıkarları eskisine oranla daha fazla koruma altına alınmıştır. Yeni plan Chapter 7 Kloz 1 uyarınca, teminat altına alınan geminin ipotekli olması halinde ipotekli alacaklı kuruluşun çıkarları da otomatik olarak teminat altına alınmış olur.
«If the interest covered by the insurance is mortgaged, the insurance also covers the mortgagee’s interest …».
Bu durum, sigortacının ipotekli alacaklıyı ayrıca özel olarak teminat altına aldığı anlamına gelmemektedir. Bu alt paragrafın anlamı, sigortacının ipotekli alacaklıyı bir ortak sigortalı olarak gördüğü ve sigortalıya tanıdığı teminatı ortak sigortalıya (Co Assured) da otomatik olarak yansıttığı anlamına gelmektedir. Tabii bu durumda ipotekli alacaklının da aynen sigortalıymış gibi görevleri bulunmakta olup sigorta şartlarını ihlal ettiği takdirde teminatı kaybetmekle karşı karşıya kalması muhtemeldir.
Ek olarak, Ch. 7 alt paragraf 4 uyarınca ipotekli alacaklı, piyasa kuralları çerçevesinde makul sayılabilecek, bazı şartların da sigortacı tarafından teminat altına alınmasını isteyebilir. Alt paragraf 5’e göre, bir filonun sigortalanması halinde filodaki her bir gemi münferiden sigortalı sayılır ve filodaki diğer gemilere uygulanan zeyil veya iptaller filodaki bir diğer gemiyi etkilemez.
İhbar Süresi: Eski planda sigortacılara ihbar süresi 6 ay iken, 2023 versiyonunda 12 aya yükseltilerek Norveç Sigorta Mukaveleleri Kanunu’ndaki ilgili madde ile eşit duruma getirilmiştir. Aynı zamanda, geminin yabancı devletlerin müdahalesi sonucu tam zıya ilan edilmesi süreci de 6 aydan 12 aya yükseltilmiştir.
Ch. 9 alt paragraf 3 ve 4, planın 2023 versiyonuna yeni eklenen maddelerdendir. Söz konusu maddeler, ipotekli alacaklının plasmanda yer alan tüm sigortacılar yerine sadece lider sigortacıya ihbarda bulunmasının yeterli ve bağlayıcı olacağını belirtmekte; ayrıca, ipotekli alacaklının kendi haklarını ve sigortalının haklarını korumak için maddeler eklemesine olanak tanımaktadır. Bu suretle lider sigortacının yetkileri daha aydınlatıcı olarak açıklanmıştır.
Geleneksel deniz sigortacılığında, ipotekli alacaklınin ortak sigortalı olarak görülmesine rağmen, hasar yonetimi sigortacı ile sigortalı arasında yapılır. İpotekli alacaklının hasar esnasında devreye girmesi uygulamada pratik olmadığı gibi idari açıdan da elverisli olmamaktadir. Hasarın yonetimi esnasında ipotekli alacaklının müdahil olmasına gerek görülmemesine rağmen, hasarın ödenmesi esnasında ipotekli alacaklının etkili kontrol ve müdahalesi olağandır. Bu konuyu düzenlemek açısından Kloz 7-3 aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:
Clause 7-3. Handling of claims, claims adjustments, etc.
Decisions required in respect of casualties, adjustments , claims against third parties or provision of security for loss or liability covered under the insurance may be made without the participation of the mortgagee. The right to compensation for a total loss may not be waived, wholly or in part. It should be noted that Cl. 7-4 ensures that the mortgagee in any case has reasonable control over the payment of compensation.
Konu son derece karmaşık ve ayrıntılı olduğu için anlatmaya sayfalar yetmez, ben sadece yüzeysel bir dokunuş yapıp önemli hususlara değinmeye çalıştım.
Uygulamacılar açısından faydalı olmasını temenni ederim.
