Zehirli Akdeniz'de 14 Türk gemisi battı

16.11.2009 14:27

Mafyanın 30 yıl boyunca batırdığı öne sürülen 73 geminin Akdeniz’i radyoaktif bir mezarlığa çevirdiği konusunda yürütülen soruşturma, konuyu uluslararası skandala dönüştürdü.

Zehirli Akdeniz'de 14 Türk gemisi battı

Mafyanın 30 yıl boyunca batırdığı öne sürülen 73 geminin Akdeniz’i radyoaktif bir mezarlığa çevirdiği konusunda yürütülen soruşturma, konuyu uluslararası skandala dönüştürdü.

Çevre Derneği Legambiente, skandalın gündeme gelmesi ile Akdeniz’deki gemi mezarlığının boyutlarını ve batan gemilerin konumlarını kavrayabilmek için geliştirilen interaktif proje Infondoalmar ve gemi sigortalama konusunda faaliyet gösteren İngiliz Lloyds’un raporlarında 14 Türk bandıralı geminin de, 1979-2001 yılları arasında Akdeniz’de şüpheli biçimde battığı yer aldı.

Akdeniz’e insan ve çevre sağlığını tehdit edecek düzeyde zehirli atık madde boşalttıkları öne sürülen, organize suç örgütü Ndrangheta’nın yönettiği iddia edilen atık ticareti ve kasıtlı batırıldığı sanılan 73 gemi arasında Türkiye 14 Türk bandıralı gemi ile baş sıraya otururken, Türkiye’yi 11 gemi ile İtalya ve 8 gemi ile Yunanistan’in izlediği ortaya çıktı.

İlk atık çöplüğü Afrika’ydı

Raporda, atık ticaretiyle uğraşan mafyanın 1980’li yıllarda çeşitli Afrika ve Latin Amerika ülkelerine yöneldiği, Venezuela, Somali, Nijerya ve Romanya’nin 1980’li yıllarda zehirli atıkların boşaltıldığı ilk ülkeler olduğu vurgulanıyor. Ancak özellikle 1990’li yıllardan itibaren zehirli atıkların Akdeniz havzasında uluslararası sularda denizin tabanına gömülmeye başlandığına dikkat çekiliyor.

Legambiente: Bütün ülkeler aratılmalı

Her üç raporda da Akdeniz’de battığı belirtilen Türk bandıralı gemilerden ucunun konumu bilinmesine karşın geri kalan 9 geminin nerede battıklarının şu aşamada bilinmediği vurgulanıyor. Legambiente’nın ‘Zehirli Gemiler’ başlığı altında yayımladığı rapora göre, 3 bin ton ağırlığında ve demir taşıdığı belirtilen Çeliktrans II adlı gemi, 24 Ocak 1988’de Sicilya’nın güney ucunda Capo Passero’nun 60 mil açığında battı. Celoktrans II’nin Pire limanından hareket ettiği ve Sicilya’ya doğru gittiği vurgulandı. Raporda Gülten İslamoğlu adındaki bir başka Türk gemisinin işe, 24 Temmuz 1994’de Bari açıklarında Monopoli’de battığı belirtiliyor.

Öte yandan İtalyan bandıralı Messalına adlı geminin 1 Mayıs 1995 yılında 12 bin 870 tonajlı Türk gemisi Esram ile şiddetli bir biçimde çarpıştıktan sonra Vieste açıklarında battığı, aynı gün Türk gemisinin Akdeniz’de seyrettiği alana atığını boşaltırken belgelendiği, geminin hemen sonra Yugoslavya’nin Rijeka limanına doğru yöneldiği ve seyri sırasında iki balıkçı teknesine çarparak iki kişinin ölümüne neden olduğu öne sürülüyor. Birkaç ay sonra soruşturmayı yürüten savcılık Esram’in izine Sicilya’da ulaşsa da geminin sahibi olduğu şirketin yöneticilerine ulaşmak mümkün olmuyor.

Bugüne kadar atık maddelerin gömülmesi konusunun daha çok karada çevre kirliliğine neden olduğu sanılır ve konu bu çerçevede tartışılırken hiçkimse Akdeniz’in yıllarca çeşitli ülkelerin çöplüğü olarak kullanıldığından haberdar değildi. Legambiente’den yapılan açıklamada Akdeniz’e kıyısı olan bütün ülkelerin zehirli batık gemiler konusunu araştırması , tehlikenin gerçek boyutları ve batırılan gemilerin kesin konumlarının saptanması gerektiği vurgulandı.

Batık gemiler için bilgi-belge merkezi

İtalya’da iki aydır süregelen soruşturma Akdeniz’de 1979-2001 yılları arasında 73 geminin kaybolduğu gerçeğini ortaya koydu. Bu gemiler hakkında edinilen bilgilerin sanal ortamda biraraya getirilerek interaktif bir Akdeniz haritasında yerini alması ve yeni gelecek bilgilerle güncellenmesi hedeflenen ‘Infondoalmar www.infondoalmar.info adlı bir proje doğdu. Massachusetts Institute of Technology'de görevli araştırmacı David Boardman’in geliştirdiği proje, Akdeniz’i radyoaktif bir mezarlığa dönüştüren zehirli atık ticaretiyle geçinen organize suç örgütlerinin batırdığı öne sürülen gemilerle ilgili bir tür bilgi-belge merkezi olmayı amaçlıyor. Akdeniz’de batırıldığı ve birçoğunun zehirli maddeler içerdiği öne sürülen gemilerle ilgili her türden veri tabanı İngiliz Lloyds’un arşivi ve gemi kayıtlarından edinilen bilgilerle hazırlandı.

AKDENİZ’DE BATAN TÜRK BANDIRLI GEMİLER VE BATIŞ TARİHLERİ 1979-2001

1. Çeliktrans II (24/01/1988)
2. Gülten İslamoğlu (24/07/1994)
3. Saray Star
4. Bilsel 1(02/12/1995) Bilsel Denizcilik Tiç. Ltd. Sti.
5. Esram (-)
6. Onur K(08/01/1997) Kalkavan Denizcilik
7. Kaptan Sefer (24/11/1997) Altuğ Denizcilik
8. S. Uğurlu(10/12/1997) Denizaltı Shipping&Trading Co.
9. Doğruyollar (02/02/1998) Altuğ Denizcilik
10. Başarı(09/06/1999) Genç
11. Barış(29/10/1999) Kıbrıs Falk Denizcilik
12. Yalıköy (08/12/1999) Okan
13. Örsay (27/05/2000) Berk Denizcilik
14. Hasat (01/08/2000) Mariner Shipping Ş.A