Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinin Filyos beldesindeki Tieion Antik Kenti açıklarında 2 yıl önce bulunan 4 batık geminin, dalışlarla modellemesi yapılarak benzerlerinin inşa edilmesi planlanıyor. Filyos’ta iki yıl önce antik kentin yaklaşık 200 metre açığında denizin dibinde gemi batıklarını fark eden balıkçıların durumu Tieion Antik Kenti kazı ekibine bildirmesi üzerine yapılan çalışmalarda, 4 batığın yeri tam olarak belirlendi.
Bülent Ecevit Üniversitesi Sualtı Dalış Kulübü üyelerinin de dalış yaptığı bölgede Roma ve Bizans döneminde kullanıldığı tahmin edilen çok sayıda kırık amfora (iki kulplu geniş testi) parçaları gören ekipler, batıkların modellenmesine yönelik çalışmalarını sürdürüyor.
Karabük Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi ve Tieion Antik Kenti Kazı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Şahin Yıldırım, gemilerin fırtına sonucu antik limanın mendireklerine çarparak battığını tahmin ettiklerini söyledi.
Gemilerle ilgili Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle kurtarma çalışması yapacaklarını ifade eden Yıldırım, “Deniz kumuyla örtülü gemilerin bulunduğu alanda kazılar gerçekleştirilecek. Temmuz-ağustos aylarında çalışmalara başlanacak. Bunun için su altı arkeoloji ekibi oluşturuyoruz. Bakanlığın denetiminde Amerika’dan ve Türkiye’den arkeologlarla ortaklaşa çalışma öngörülüyor” dedi.
Yıldırım, 4 batıktan kıyıya en yakın olanında ilk dalışın gerçekleştirileceğini vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Dalış yaptığımız gemi Roma dönemine tarihlendiriliyor. Geminin iskeletlerini ve içerisindeki bulguları günyüzüne çıkartmak niyetindeyiz. Bunlarla ilgili çeşitli projemiz var. Ahşap su altında yıllarca kalınca çok çabuk bozulmaya ve tepkimeye uğruyor. Ona göre koruyucu çalışmalar yapılacak. Ondan sonra bunların Zonguldak’ta sergilenebileceği alan oluşturulması planlanacak. Karadeniz’in en sağlam antik liman yapılarından biri ortaya çıkarıldı. Tespit ettiğimiz gemileri modelleyip antik limanın içerisinde yüzdürmek gibi bir projemiz var. Bu en az 5 yıllık bir proje gibi gözüküyor.”
“Başka batıklar da olabilir”
Karadeniz’in yüzyıllarca ticarette kullanılan aktif bir deniz olduğunu anlatan Yrd. Doç. Dr. Yıldırım, “Kıyı şeridinde birçok yerde bu tür batık gemilerin olabileceğini düşünüyorum. Son yıllarda balıkçılıkta yapılan dip troller bunlara önemli ölçüde zarar vermiştir. Ama iç bölgelerde kalan ve balıkçıların giremediği limanlar yine olacaktır” diye konuştu.
Yıldırım, Karadeniz’in 3-4 bin yıldır ticari su yolu olarak kullanıldığına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Bundan dolayı elimizde 3-4 döneme ait tarihlendirilen batık var. İlk yaptığımız araştırmalar bunu gösteriyor. Hem Roma hem Bizans hem de İslami döneme tarihlendirilen gemilerle karşılaştık. Bunları gün yüzüne çıkartmak için çalışmalarımız sürüyor. TÜBİTAK projesi hazırlık. Deniz dibinde sismik araştırmalar yapılacak ve burada da gemileri araştıracağız. Gemi nerede ona bakacağız. Bu bölgelerde dalışa yasak alanlar oluşturmayı planlıyoruz. Çünkü tahrip olma ihtimali yüksek. Şu an tam nerelerde neler var paylaşmıyoruz. Burada koruma önemli.”
Tieion Antik Kenti
Zonguldak’ın kuzeydoğusunda sahil kenti Filyos’taki Tieion Antik Kenti, Tios adlı rahibin öderliğindeki Miletos kolonisince kurulmuş. Tarih boyunca Herakleia Pontika (Ereğli) ve Amastris’in (Amasra) gölgesinde kalan kent, çeşitli krallıklara bağlı varlığını sürdürmüş.
Romalılar tarafından yıkılıp yağma edilen kent, daha sonra yeniden inşa edilerek Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve balıkçı bölgesi olarak varlığına devam etmiş. Bölge, sonraki dönemlerde balıkçı kasabasına dönüşmüş.
19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı araştırmacılar ve seyyahlarca araştırmalar yapılan antik kentte 2006’da başlatılan kazı çalışmalarının Karadeniz ve Küçük Asya tarihi ile arkeolojisine ışık tutması bekleniyor.
Deniz Haber Ajansı
